Tag Araştırması

Type a search term

Detaylı Tarama

Paros - Antiparos

Tüm Ege adaları gibi, Paros ve Antiparos seyahat edebiyatı ve coğrafya yayınları evreninde ilk kez 15. yüzyıl başlarında Cr. Buοndelmonti'nin elyazması haritalardan oluşan öncü eserinde kaydedilir. Bu eser daha sonra üretilmiş olan B. dalli Sonneti'nin  (1485) ve B. Bordone'nin (1547) deniz ve ada-sahil haritaları (isolario) için model olmuştu. Sonetti, haritalarını vezinle yazılmış yorumlarla tamamlar, Bordone ise kendine özgü haritalarına, bu iki adanın yerel efsaneleri, tarihi ve özelliklerine ilişkin bilgiler de ekler. Tüm benzer eserlerde olduğu gibi Antonio Millo'nun (1582-91) haritaları da dönemin basılı kitaplarından alınmış gravürlerle tamamlanır. Yunan asıllı Antonio, çizdiği haritaların üzerinde - bunların arasında Paros haritasında da - deniz trafiğinin tehlikeli noktalarını işaretler. Yer adlarının saptanmasında, Millo, dönemin liman rehberlerini (portolan) kullanır.

17. yüzyıl ortalarında yayınlanan ve Venedik gravür sanatının güzel bir örneği olan Μ. Boschini'nin küçük "isolario"sunda, Paros ve Antiparos haritası da yer alır. Bu harita tarih-coğrafya içerikli bir açıklama metni eşliğindedir.

Ol. Dapper'in 1688 yılında çıkmış "Archipel" (okunuş: Arşipel, anlamı: adalar takımı) adlı zengin içerikli bilge eserinde Paros ve Antiparos adalarını yakınlarındaki kayalıklarla birlikte gösteren bir harita ve Paros antik sikkelerini gösteren bir tablo yer alır. Gravürlerinin kusursuz tekniğiyle ün kazanan Ol. Dapper, bu eseri için çoğunlukla antik yunan ve latin edebiyatı yazarlarını, "portolan" (liman) haritaları ve "isolario"lar (ada haritaları), hatta çağdaş seyahatnamelerden tanıklıklar ve devrin geçerli haritalarını kaynak olarak kullanmıştı.

Paros denizinde demir atma sahaları J. Roux'nun önemli liman kılavuzunda görünür (1804). Ed.D. Clarke  (1814) ve M.G.F.A. Choiseul Gouffier'in eserinde (1782) ada haritaları yayınlanır. Görkemli eseriyle yaşadığı dönemin antik ve çağdaş yunan-sever anlayışını son derece cazip bir biçimde yansıtmayı başaran Choiseul-Gouffier'nin Paros'a ilişkin resimleri arasında antik taş ocağının girişi ve halkın günlük yaşamından bir sahne yer alır. Paros'tan bir kadın kıyafetini ilk kez Osmanlı İmparatorluğundan çeşitli insan tipleri görüntüleyen ilk seyahatnamenin yazarı N. De Nicolay'ın eserinde (1580) görürüz.

Paros'taki arkeolojik anıt ve yazıtlar J. Stuart / N. Revett'in önemli eserinde yayınlanır (1816). Bu iki araştırmacı anıtlar üzerinde yaptıkları doğru ve yeterli ölçmelerle antik mimarlığı, özellikle antik yunan mimarlığını başa koymuştur. W.M. Leake'in en önemli eserlerinden birinde yer alan çizim ve planlar (1835, ve anastatik baskı 1967), İngiliz asıllı arkeoloji-sever topoğrafyacının mekânı ve tarihî anıtları - bu arada Paros'taki tarihî anıtları da - son derece sistemli ve kapsamlı bir biçimde inceleyip kaydettiğini kanıtlar.

Kazı tarihi ve Delos arkeolojik alanı için değerli bir kaynak olan C.F.T.C. D'Aligny'nin (1843) çizimlerinde ufukta Paros adası da seçilmektedir.

19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren boy gösteren fotoğraf tekniği, mekânların öznel ve seçici bir biçimde yansıtılmasına son verip gerçeğin kaydedilmesinde en güçlü silâh olur. Ancak kullanılışı gine de sanatçının elinden geçmektedir. Fotoğraf tekniğiyle kaydetme alanında bir kilometre taşı yerleştiren kişi, F.F. Boissonnas Paros'ta, tutku ve duyarlıkla adadaki harabelere, Ekatondapilyani kilisesi, çeşitli yer manzaraları ve de antik taş ocağı yöresine odaklanır (Fr. Boissonnas/ D. Baud-Bovy, 1919). Ekatondapilyani kilisesinin fotoğrafı E. Reisinger'de de rastlanır (1923). Fr. Perilla, tahta baskı gravür, renkli akvarel reprodüksiyonları ve fotoğraf gibi çeşitli tekniklerle (1935) tüm Kiklad adaları gibi Paros için de duyduğu coşkulu sevgi ve sanat duyarlığını dile getirir.

Antiparos'un sarkıt (stalaktit) ve dikitleriyle (stalagmit) ünlü mağarası ilk kez J. Pitton de Tournefort'un  değerli bir bilgi hazinesi olan eserinde (1717) görülür. Bu eser Tournefort'un Ege denizinde seyahatinden sonra yayınlanır ve o andan itibaren Ege adalarında seyahat eden her gezginin güzergâhında bir rehber olur. Antiparos mağarası görüntüleri R. Dalton (1751), El. Craven (1789), M.G.F.A. Choiseul Gouffier (1782), ve Cr. Wordsworth (1882, yeni baskı) kitaplarında da yer alır. J. Auldjo'nun (1835) eserinde, gezginlerin yoğun ilgisini çeken Antiparos mağarası çeşitli hoş sahneler sergileyen tablolarda görülür.

Son olarak F.F. Boissonnas'nın mağara fotoğrafı, sözkonusu mekânın daha eski dönemlerde yayınlanan gravürlerde aslına sadık bir biçimde aktarıldığını kanıtlıyor (D. Baud-Bovy / F.F.Boissonnas, 1919).

Yazan: İoli Vingopoulou