Tag Araştırması

Type a search term

Detaylı Tarama

Lycia

18. yüzyıl sonlarıyla 19. yüzyıl başlarında, "görüntü"yü seyahatnamenin başlıca öğesi kılan ve devrin arkeoloji tutkunlarının yunansever eğilimini yepyeni ve özgün bir biçimde dile getiren M.G.F.A. Choiseul-Gouffier'in görkemli eserinde Likya'ya ilişkin olarak, antik Telmessos'tan haritalar, görüntüler, antik tiyatro, lahit, mimari parça ve Likya mezarlarından çizim ve planlar yer alır. Telmessos o devirde Makri (bugünkü Fethiye) olarak tanınmaktadır.

Birkaç yıl sonra yayınlanan L. Mayer'in sonradan renklendirilmiş etkileyici gravürleri (1803) antik Telmessos, Myra ve Andriake arkeolojik alanlarından antik tiyatro, hamam, Likya mezar ve lahitleri, Roma devrinden yapı harabeleri gösterir. L. Mayer (1810) büyük rağbet görmüş olan eserlerinde sadece tarihî anıtları çizmekle kalmaz halkın günlük yaşamından hoş ayrıntılar da ekler. 18. yüzyıl başlarında Fransız asıllı tüccar ve arkeolojik eser avcısı P. Lucas'nın nadir görüntüler içeren seyahatnameleri (1712) tüm Avrupa'da yankı uyandırmıştı.

Yöre sahillerinin bugüne dek önemini koruyan demirleme noktaları J. Roux'nun  liman kılavuzunda (1804); yaşadığı devir ve gezdiği bütün yöreler hakkında yaptığı aydınlatıcı gözlemleriyle tanınan önemli gezgin Ed.D. Clarke'ın eserinde (1814); ve Anadolu'nun güney sahillerini boydan boya incelemiş olan İngiliz asıllı hidroğrafya uzmanı Fr. Beaufort'un  eserinde (1817) kaydedilir. Beaufort'un eserinde ayrıca Kekova'da bulunan Likya lahitlerinden ve Patara'daki antik tiyatro harabelerinden görüntüler de yayınlanır. İngiliz asıllı topoğrafyacı W.M. Leake (1824) bütün eserlerinde olduğu gibi Likya hakkında da arkeolojik gözlemlerini düzenli ve ayrıntılı biçimde sunar.

R. Walpole'ün (1820) yayınladığı kitapta bir arada bulunan makale, inceleme, seyahat anlatısı gibi yazıların ele aldığı nadir konular ve bunlara ilişkin görüntüler, inceledikleri yerlerin, bu arada Karya'nın da tarihi, arkeolojisi hatta doğal tarihi hakkında çok değerli birer belge oluşturmaktadır.

Fransız asıllı arkeolog F.M.Ch. Texier  "Anadolu şehir ve vilayetlerinin coğrafya tarih ve arkeoloji bakımından betimi" adlı üç ciltlik eseriyle (1839-1849) Anadolu hakkında o zamana dek elde bulunan bilgileri toplu halde ve ilk kez düzenli bir biçimde sergiler. Yaptığı keşif gezisinin sonuçlarını kaydettiği bu yayında (1882 tarihli yeni baskısında) Telmessos, Tlos, Ksantos, Antifellos, Myra, Kyanee, Aperle, Patara antik kentlerinden yazıtlar, manzaralar, mezarlar ve tapınak planları görürüz. F.M.Ch. Texier'in bir sonraki eseri (1864) özellikle Anadolu'da bulunan Bizans anıtlarının araştırma ve inceleme alanını büyük ölçüde belirler. Bu eserde ilk kez Myra'da bulunan önemli bir hristiyan anıtına ilişkin çizim ve planlar yayınlanır.

Aşağı yukarı aynı devirde, Ch. Fellows Anadolu'nun iç kesimlerine yaptığı üç geziden sonra kendi seyahatnamesini yayınlar (1839). Bu kitapta görüntü çizim ve planları yayınlanan anıtların birçoğu Fellows'un kendi inisiyatifiyle masif olarak Britanya'ya taşınmış ve günümüzde British Museum'da bulunmaktadır. Ch. Fellows'un yazdığı metinler eşliğinde ve G. Scharf'ın tablolarıyla yayınlanan çarpıcı kitapta (1854) Likya, Karya, Lidya bölgelerinden manzaralar ve arkeolojik eser görüntüleri yer alır. Nitekim Fellows bu yerlerdeki anıtların saptanması kadar yağma edilmesi için de emek sarfetmişti. Sergilenen yer manzaraları ilginç hoş sahnelerle tamamlanır; yöre insanlarını günlük tarım ve hayvancılık uğraşlarını hatta eğlence anlarını antik harabelerin bulunduğu mekânlarda yaşarken görürüz.

J.H. Allan'ın 19. yüzyıl ortalarında yayınlanan ve çarpıcı görünüşlü bir baskı olan Akdeniz seyahatnamesi (1843) yolculuğu boyunca durduğu yerlerden birçok görüntü içerir. Antik Telmessos yada Makri (Fethiye) kentindeki arkeolojik buluntular kitaba zengin görüntü malzemesi sağlamıştır.

P. Jeancard'ın eserinde (1919) yer alan ve konusu yer manzaraları, çeşitli mekân ayrıntıları ve insan tipleri olan gravür ve akuareller yazarın kendi çizimlerine dayanır. Sözkonusu resimler fotoğraf karelerini anımsatır.

Yazan: İoli Vingopoulou