Tag Araştırması

Type a search term

Detaylı Tarama

Caria

Fransız asıllı doktor J. Spon ile İngiliz asıllı doğa bilimci G. Wheler, eski yunan edebiyatı eserlerini rehber olarak kullanarak birlikte arkeoloji alanında keşif gezilerine başlarken, Anadolu'daki Karya bölgesinin gelecekteki tüm gezginlerde uyandıracağı geniş ilgiyi hayal etmeleri olanaksızdı. Arkeoloji araştırmaları açısından önemli bir yayın olan J. Spon'un (1678) seyahatnamesinde yer alan tabloların konuları çığır açıcı sayılmaktadır. Özellikle tarihî anıtlar ve harabeler konusunda, bu görüntülerin çoğu, kaydedilmiş ilk tanıklıkları oluşturur. Arkeolojik alan ve anıtlara ilişkin ilk çizimler ise G. Wheler'in eserinde (1682) görülebilir. 18. yüzyıl başlarında C. de Bruyn seyahatnamesinde (1714) ünlü Menderes ırmağının geçtiği ovanın bir görüntüsü yayınlanır. P. Lucas'ın ikinci seyahatini izleyen yayında ise (1720) Anadolu'nun iç bölgelerinde bir yerleşim yeri gösteren tek ve nadir bir görüntü yer almakta.

R. Pococke'un etkileyici eserinde (1745) Karya bölgesinden bugün hâlâ ayakta duran çeşitli anıtların birçok açıdan ve kuşbakışı görüntüsü verilir. 18. yüzyıl sonuyla 19. yüzyıl başında "görüntü"yü  seyahatnamenin başlıca öğesi kılan M.G.F.A. Choiseul-Gouffier'nin görkemli eserindeyse Milas, Stratonikeia, Euromos, Halikarnasos, İasos antik kentlerinin harabelerinden bol sayıda görüntüler ve bunların yanısıra halkın günlük yaşamından sahneler sunulur. J.B.S. Morritt'in (1794-96) mektuplaşmasını içeren kitaba (1913) eklenmiş olan az sayıdaki tablolar, gezginlere yoldaşlık eden ressamlar tarafından yapılmış nadir çizim örnekleri olup çeşitli tarihî alan ve ünlü anıtlar görüntülemekte.

Aynı devirde ressam L. Mayer sonradan renklendirilmiş tabloları da yayınlanır (1803). 19. yüzyılın birinci yarısında çıkmış olan çeşitli Albümlerde, "Vahiyin yedi kilisesi" başlığı altında, Anadolu'dan ilginç şehir görüntüleri sergilenir (Ch. MacFarlane, 1832). İngiliz asıllı topoğrafyacı W.M. Leake bütün eserlerinde olduğu gibi Anadolu hakkında da (1824) arkeolojik gözlemlerini düzenli ve ayrıntılı biçimde sunar.

Gine Anadolu'yla ilgili, Ed. D. Clarke (1814), F.V. Arundell (1828), F.Ch.H.L Pouqueville (1835),  R. Walsh / Th. Allom ( 1836-38), J.H. Allan (1843), J. Comte d’Estourmel (1848) ve Ch. Wordsworth (1882) gibi gezginlerin eserinde çeşitli antik kent harabelerinden yada yazıt ve kabartma yontulardan ayrıntılar gösteren resimlere rastlamaktayız.

Britanyalı arkeolog Ch. Fellows arkeolojik keşiflerde bulunup aynı zamanda Britanya devleti adına sayısız antik eseri de beraberinde alır. Seyahatnamesinin 1839 yılı baskısında yer alan çizimler arasında, iç Anadolu yaylâlarında yaptığı yolculuğun zor koşulları ve halkın günlük yaşamı hakkında son derece ilginç görüntüler yer almaktadır. L.E.S.J. marquis de Laborde eserinin görkemli baskısında (1838), Anadolu'daki antik alanların zenginliğini gözler önüne sermekle bu yörelerde arkeoloji araştırmaları için ilgiyi körükler.

Bizans mimarisini incelemiş olan ilk araştırmacılardan Fransız asıllı arkeolog Ch.F.M. Texier belgelere dayanan etkileyici incelemesini büyük boy bir kitap olarak yayınlar (Texier in 1864). Sözkonusu kitabın resimleri arasında Bizans devri anıtlarının kuş bakışı ve çeşitli açılardan görüntüleri ile birçok hristiyan yazıtı yer alır. Gine Texier, üç ciltlik "Anadolu (Küçük Asya) şehir ve vilayetlerinin coğrafya tarih arkeoloji bakımından betimi..." (1839-1849) adlı eserinde Anadolu hakkında o zamana dek bilinen herşeyi ilk kez düzenli bir biçimde kaydeder. Texier, Anadolu gezisinin sonuçlarını içeren bu yayında  (Texier, reedition of 1882) Tralleis, Halikarnasos, Afrodisiyas, Milas, Labranda, Knidos v.b. antik kentlerinden yazıt, manzara, anıtların kuşbakışı planlarını ve çeşitli ayrıntılar gösteren görüntüler içerir.

Karya ve etraf yörelerin haritası, Ol. Dapper'in "Archipel" (okunuş: Arşipel) adlı tarih-coğrafya eserinde (1688), J. Roux'nun ayrıntılı liman kılavuzunda (1804) ve Anadolu'nun güney sahillerini titizlikle kaydetmiş olan Fr. Beaufort'un eserinde (1817) yer alır. M.G.F.A. Choiseul-Gouffier ile (1782) Ed. D. Clarke'ın eserindeyse Karya'ya ilişkin toğoprafya planları ve yolculuk güzergâhını içeren bir harita buluruz .

Yazan: İoli Vingopoulou