Tag Araştırması

Type a search term

Detaylı Tarama

Corinth

Görkemli antik yunan geçmişi sayesinde, Korint, H. Schedel'in kaleme aldığı Nürenberg Vakayinamesi (1493) gibi en eski basılmış kitaplarda görülür. Resimli bir dünya tarihi olan sözkonusu kitapta yer alan resimlerde ne var ki şehirlerin tümü düşgücü eseri olup hepsi birbirine benzemekte. Yaklaşık olarak yarım asır sonra Alman asıllı hümanist N. Gerbelius, 16. yüzyıl ortalarında, Korfulu N. Sofianos'un yayınladığı haritaya eşlik edecek olan bir metin yayınlar (1545). Bu metin haritada kaydedilen yer adlarına ilişkin bazı şehir ve başka yerlerin manzarasıyla resimlenir. Düşgücüne dayanarak yapılan Korint resmi, devrin görsel anlayışı çerçevesinde olup, antik yapıların görkemini aktarmayı hedeflemektedir. J. Laurenberg'in (1660) antik Yunanistan'ı gösteren ve mükemmel biçimde kazılmış haritaları, sanatçının derin bilgi hazinesini ortaya seren tarih-coğrafya içerikli metinler eşliğindedir.

1682 yılında yayınlanan ve Korint yöresini gösteren kabataslak bir çizimde, yörenin görülecek yerleri, alışılmadık manzaralar ve antik bir ünlü kişinin mezarı görülür (G. Wheler). i Birkaç yıl sonra ise B. Randolph'un eserinde (1689) gördüğümüz Akrokorint'in (Korint kalesi) son derece ilginç tablosunda yakın tarihlerde çarpışmakta olan Osmanlılarla Venediklilerin birbirine karşı kurduğu çepheler de işaretlenmiştir. V.M. Coronelli'nin Venedik'te kurmuş olduğu Argonotlar Kozmografya Akademisinin üretken yayınevinde, Osmanlı-Venedik savaşlarında (1684-1687) Venediklilerin zaferlerini gösteren yüzlerce gravür (bakır baskı) içeren kitaplar basılmıştı. Korint'le ilgili olarak, V.M. Coronelli'nin 1688 baskısı kitabında yöreden görüntüler, haritalar ve sur planları görebiliriz. V.M. Coronelli'nin 1708 baskısı ve gine V.M. Coronelli 1708 baskısında gördüğümüz gravürler Argonotlar Kozmografya Akademisinin daha eski yayınlarında çıkmış tablo konularını tekrarlamalarına rağmen gine de ilginç görüntülerdir. Coronelli'nin tabloları yapıtlarının yeni baskılarında yada çevirilerinde ya tıpatıp kopya edilmiş yada asıllarının bir çeşitlemesi olarak sayısız kere tekrarlanmış; hatta daha sonra yayınlanmış seyahatnamelerle tarih ve coğrafya kitaplarının resimlemesinde kullanılmıştır (Ol. Dapper'in kusursuz bir teknikle yapılmış gravürler içeren "Morea" adlı kitabında, 1688). Ol. Dapper'in kitabında ayrıca sikkeler gösteren bir tablo, antik bir yunan efsanesinin resimli aktarımı ve antik bir ünlü kişinin mezarı sergilenmektedir. Nitekim bu sonuncu çizim Wheler'in kitabından alınmış bir konudur. J. Enderlin'in kitaplarında (1686), daha önce çıkmış ve çok rağbet gören yayınların yanısıra o sıralarda çıkmış yayınlardan da çeşitli konuları kopya eden tablolar görmekteyiz. J.v. Sandrart'ın eserinin 1687 baskısında yer alan tabloların konusu çoğunlukla Venedik hakimiyeti altında olan kaleler ve çeşitli yer manzaralarıdır. Benzer kitaplar serisinde, 6. Osmanlı-Venedik savaşında (1684-1699) Venediklilerin Osmanlılarla çarpışmalarında kazandıkları zaferleri öven başka eserler de bulunmaktadır. Tamamen Argonotlar Coğrafya Akademisi yayınlarından etkilenmiş olan G. Albrizzi'nin toplu eserleri (1687) özellikle Peloponez'deki çeşitli önemli kale, liman ve şehirlerden görüntüler sunmaktadır.

Fransız asıllı mimar D. Le Roy'ın tabloları verdikleri bilgiler açısından tamamen doğru olmamakla birlikte, sanatçı yaşadığı dönemin estetik kurallarına uyarak görsel açıdan herşeyi yapabilmek özgürlüğünü savunur; bu teoriye göre konu görüntüden daha üstün olup yarattığı heyecan kâğıda aktarılan çizimden daha önemlidir. Le Roy, İngiliz mimarlar J. Stuart ve N. Revett'in belgelere dayanan sert eleştirisiyle yüzleşme zorunda kalır; buna rağmen eseri (1758, 1770) devrinin sanat ve mimarisini büyük ölçüde etkiler. Korint'le ilgili olarak, tapınağın kitaptaki görüntüsüne bakılırsa, Le Roy'ın burayı ziyaret etmediği yada bilinçli olarak tapınağın gerçekte varolmayan bir görüntüsünü çizdiği sonucuna varılır. Eserin ingilizce baskısı (R. Sayer, 1759) İngiliz gezgin G. Wheler'in büyük rağbet görmüş vakayınamesinden (1682) açıklayıcı metinler ve alıntılarla zenginleşmiştir. Eserdeki Antik Korint tapınağı Atina'da bulunan başka bir anıtla sentez halinde gösterilmiştir. 

J.J. Barthélemy'nin roman uslubuyla yazdığı seyahat anlatısında antik yunan dünyasının panoraması romantik bir biçimde sergilenir (ilk baskı 1788, yeni baskı 1832). Okur kitlesinde arkeoloji konuları için coşku uyandıran eser, Barbié de Bocage'ın harita ve desenleriyle bezenmiştir. Eserde ayrıca Korint geniş çevresinin bir haritası da yer alır.

Düzenli ve doğru ölçmelerle antik mimariyi ve özellikle antik yunan mimarisini yüksek bir mevkiye oturtan J. Stuart / N. Revett'in önemli eserinde (1794) Apollo tapınağı ve etrafındaki insan figürlerinden oluşan hoş bir sahne görmekteyiz. Aşağı yukarı aynı devirde dört tane çok ilginç harita yayınlanır. Bu haritalar, J.N. Bellin'in liman rehberinde (1771); Dilletanti Cemiyeti üyesi R R. Chandler'in seyahatnamesinde (1776); ve çok gezmiş görmüş İngiliz mineraloji uzmanı Ed. D. Clarke'in eserinde (1816) bulunmaktadır. J.B.S. Morritt'in mektuplarından oluşan kitabını (1913) bezeyen az sayılı tablolar, ünlü anıtların ve tarihî yörelerin gezginlere yoldaşlık eden ressamların çizimleriyle aktarılmış nadir örnekleri arasındadır.

19. yüzyıl başlarında Korint'teki dor nizamına göre yapılmış Apollo tapınağının görüntüleri usta ressam L. Mayer'in  (1803) sonradan renk katılmış çizimlerinde; ve C. Frommel'in eserinde (1830) yayınlanır. Aynı devirde yayınlanan yöreye ilişkin resimler arasında Korint ovasının çarpıcı manzarası da yer alır (Ed. Dodwell / 1819, T.S. Hughes / 1820, çarpıcı çelişkiler sergileyen tablolarıyla W. Williams / 1829, Ο.M. von Stackelberg / 1830).  O.M. von Stackelberg 19. yüzyıl başlarında (1834) Yunanistan'a yaptığı seyahatten sonra tarihî yerlerle arkeolojik anıtları, görsel sanatlarda o sıralar doğmakta olan romantizm akımına göre aktarmayı başarır. O.M. von Stackelberg'in (1831) örf ve adetler konulu etkileyici tablolarında görünen insanların duruşu ve hareketleri devrin alışılmış kalıplarına göre yenilikçi bir uslupla verilmiştir. Fransız asıllı ressam Th. Le Blanc'ın (1833-34)  yerinde yaptığı çizimleri yoğun bir duygusal birikim niteler.

D Peloponez 19. yüzyılda en çok ziyaret edilen yöreler arasına girerken, Korint de ilk tercihler arasına girer ve bu olgu seyahatnamelerin görsel kısmında öne çıkar: daha eski bir gravürü kopya eden F.Ch.H.L. Pouqueville / 1835, J. Skene / 1838-45, G.N. Wright / 1842, J.H. Allan / 1843, C.F.T.C. D’Aligny /1843, J. Comte d’Estourmel / 1848, E. Rey / 1867, R.R. Farrer / 1882, A. Schweiger Lerchenfeld / 1887, ve Th. Moncel'in tablolarında /1843 yöreden çok ilginç görüntüler yer alır. Yunanistan devletinin kuruluşundan hemen sonraki zaman kesitinde Chr. Wordsworth seyahatnameden çok tarih anlatısı olan bir eser yayınlar. Bol resimlerle donatılmış olan bu eser büyük yankı uyandırır. Eserin 1882 tarihli yeni baskısında yer alan Korint yöresi görüntüleri rağbet görmüş başka yayınlardan kopya edilmiş yada yeni bir görsel uslupla verilmiştir.

Fransa devletinin Yunanistan'a gönderdiği Mora Bilimsel Araştırma Ekibinin G. A. Blouet yönetimindeki Mimarlık ve Heykeltraşlık Bölümünün incelemeyi ve araştırmayı üstlendiği tarihî anıt ve yöreler hakkında bulunduğu gözlemler sanat ve teknik bakımından üstün nitelikli çizimler eşliğindedir. Bu araştırmanın, üç görkemli cilt olarak yayınlanan (1831, 1833, 1838) sonuçları, o andan itibaren sözkonusu anıtlar hakkında güvenilir bir kaynak ve ilerideki bütün benzer çalışmalar için esaslı bir el kitabı oluşturur. H. Cook'un gravürlerinde (1853) konu ne olursa olsun (tarihî anıt, manzara, günlük yaşam sahneleri v.s.) hep aynı sakin uslupla aktarılmıştır. Tarihî anıtlar genellikle günlük yaşam sahneleri içinde beliren insan figürleriyle tamamlanır, manzara görüntülerine ise bitki aleminden öğeler katılarak denge kurulur.

Resim konuları arasında günlük yaşamla ilgili kayda değer ayrıntılar görülebilir. Betimlediği yer ve insanlar hakkında keskin bakış ve gözlem yeteneğiyle göze çarpan H. Belle'in (1881) (okunuş: Bel) seyahatnamesi aynı nitelikleri taşıyan görsel malzemeyle tamamlanmaktadır. İrlanda asıllı üretken yazar J. P. Mahaffy'nin Yunanistan gezisine ilişkin eseri (1890) kusursuz nitelikte tahta baskı gravürlerle donatılmıştır. Sözkonusu gravürler esas olarak kimi düşgücü eseri olan, kimiyse fotoğraflara dayanan ve kalemle yapılmış olan çizimler kullanmaktadır. El. Cabrol'un eserinde (1890) Antik Korint ve Akrokorint'in görüntüleri heliografi tekniğini kullanan bir tabloda yer alır (sözkonusu teknik gravür yöntemiyle yansıtılan bir fotoğraf çekimidir).

Ed. Dodwell'in Korint'le ilgili olarak bıraktığı eserler (1812) eski bir kuyunun kabartma yontu ayrıntıları ve Lord Byron'un  (okunuş: Bayron) bu yöreye ilişkin şiirinin resimleridir (1849). Bavyeralı Fr. Aldenhoven'in Atina'da basılmış "Yol rehberi"nde (1841) Korint geniş çevresinin bir haritası yer alır. Kitap olarak gezi rehberi 19. yüzyılda seyahat eden herkes için artık bir şarttır. Baedeker'in 1894'te yayınlanmış kullanışlı gezi rehberinde Korint arkeolojik alanlarının haritası da yer alır.

J. von Falke'ın (1887/ 2002) eserini donatan ve kusursuz nitelikte olan tahta baskı gravürler ise, antik Yunan sanatından eserler ve antik Yunanlıların özel ve kamu yaşamına ilişkin düşgücü eseri görüntüler içermektedir. Görüntüler arasında Korint şehrine dair olanlar da yer almakta. Albüm'de (1984) sergilenen eserler arasında, İngiltere'de yayınlanan çığır açıcı “The Illustrated London News” (1842-1885) dergisiyle “The Graphic” (1869-1885) dergisinden alınmış nadir ve çok kayda değer tahta baskı gravürler yer almaktadır. Bu gravürlerin konusu 1842-1885 yılları arasında Yunanistan'da, dolaysıyla Korint şehrinde de vuku bulmuş siyasal ve toplumsal olaylar ve savaşlara ilişkin yerler ve kişilerdir.

20. yüzyıl seyahatnamelerinin görsel kısmında birçok teknik bir arada bulunur (çizim,  gravür, akuarel, fotoğraf). Fr. Perilla'nın (1929)  eserinde (1929) bir Akrokorint görüntüsü; E. Reisinger'in eserinde (1923) bildik tarihî anıtların ayrıntılarını gösteren mükemmel kareler; nihayet R. Puaux'nun eserindeki (1932) alışılmadık bir karede Korint antik harabelerini ve ufukta Akrokorint kalesinin bulunduğu kayalık tepeyi görürüz.

Yazan: İoli Vingopoulou