Tag Araştırması

Type a search term

Detaylı Tarama

Thessaloniki

Selânik'le (Thesaloniki) ilgili olarak en eski görüntüye 16. yüzyılda rastlanır. Alman asıllı bir hümanist olan N. Gerbelius Korfu'lu N. Sofyanos'un 16. yüzyıl ortalarında yayınlanan haritasına eşlik eden bir metin yazmıştı. Bu metin ayrıca haritada adı geçen şehir ve çeşitli yerlerin görüntüleri eşliğindeydi. Selânik şehri dönemin görsel anlayışına göre düşgücüne dayanarak yansıtılırken şehirdeki antik yapıların görkemi dile getirilir. Böylelikle düşgücü eseri olan şehrin ilk görüntüsünde liman ve müslüman dinine ait binalar vurgulanır; Tempi vadisinin alegorik görüntüsüne ise antik yunan mitolojisinden unsurlar eklenir. Çeşitli halk kıyafetleri ve insan tipleriyle ilgili en eski yayınlardan birinde (C. Vecellio, 1598 ve yeni baskı 1861-62) Selânik'ten karakteristik bir kadın kıyafetine rastlarız. Sözkonusu çizim ve konusu ilerdeki hiç bir benzer yayında tekrarlanmış değil.

J. Enderlin'in kitaplarında (1686), daha önce çıkmış ve çok rağbet gören yayınların yanısıra o sıralarda çıkmış yayınlardan da çeşitli konuları kopya eden tablolar görmekteyiz. J. Sandrart'ın 1687 baskısı kitabında yer alan tabloların çoğu Venedik hakimiyetinde bulunan kaleler ve yer manzaraları gösterir. Aynı şekilde 6. Osmanlı-Venedik savaşında (1684-1699) Venediklilerin Osmanlılarla çarpışmalarında kazandıkları zaferleri öven birçok eser bulunmaktadır.

Flaman asıllı yayıncı Ol. Dapper'in (1688), bilgi bolluğu ve gravürlerinin kusursuz tekniği bakımından son derece önemli bir yapıt olan "Archipel" (okunuş: Arşipel, anlamı: takımadalar) adlı tarih-coğrafya çalışmasında yer alan gravürlerin çoğu V.M. Coronelli'nin birçok gravürünün kopyası olmakla birlikte, burada görülen Selânik görüntüsü gerçeğe en çok yaklaşan görüntülerden biridir.  

Tarihî anıtları bol olan bu kuzey Yunanistan şehrinin arkeolojik kalıntıları 18. yüzyıldan itibaren gezginlerin ve koleksiyoncuların ilgisini çekmişti. Böylelikle R. Pococke'un (1761) kendi yaşantıları yanısıra başka yazarlardan da aşırarak yazdığı gösterişli kitabında, ilk kez olarak, şehrin etkileyici arkeolojik kalıntılarının çizimleri görülür. Bunlardan "İncantadas" (Büyülü kızlar) adıyla da bilinen İdoller Stoa'sı artık şehirde bulunmamakta. J. Stuart and Ν. Revett'in  çok ciltlik çığır açıcı eseri (1794), tarihî anıtlar hakkında doğru ölçmeler ve görüntüler, arkeolojik gözlemler ve seyahat izlenimleri içerir. Bu kitapta İncantadas anıtının mimarî planları ve çeşitli ayrıntılarından çizimler yer alır. Fransız asıllı diplomat ve sikke koleksiyoncusu E.M. Cousinery  seyahatnamesini (1831) özellikle kuzey Yunanistan bölgesi arkeolojisine ilişkin nadir konulu tablolarla donatır. Ed.D. Clarke'ın (1816) eserindeki gravürlerin çoğu arkeoloji konulu olmakla birlikte sergiledikleri konuların nadir olması açısından sözkonusu yerlerin tarihi için çok değerli birer kaynak oluşturmaktadır.

Öte yandan P.M. Paciaudi'nin kitabında (1761) yer alan arkeolojik eserler, büyük bir olasılıkla soylu Venedikli kişilerin özel koleksiyonlarında son buldu.

Selânik şehri ve limanının coğrafya açısından önemli konumu, yöredeki demirleme sahalarını gösteren haritalardan da kanıtlanır (J. Roux, 1804).

Anadolu'da yaptığı arkeolojik amaçlı geziler dolaysıyla önemli bir gezgin olan Ch. Texier,  1864 yılında, Bizans devri anıtlarına ilişkin araştırma ve çalışmalar için bir dönüm noktası sayılan eserini yayınlar. Sözkonusu eserde ilk kez Selânik anıtlarına ilişkin olarak çizimler, mimarî planlar, çeşitli yapı ve mimarî parça görüntüleri, hatta mozaik görüntüleri yer alır. Bayan Mary Adelaide Walker'in kayda değer eserinde (1864) yer alan görüntülerin konuları özellikle ilginçtir.

Günümüzde yayınlanan bir Albümde, 1850 yılına ait sonradan renklenmiş bir (taş baskı) gravürde Selânik limanını görürüz (Piraeus and Ports). Al. Van den Brule'ün eserindeki fotoğraflarda ise (1907) şehrin nadir görüntüleri sergilenir. Sözkonusu kitapta 20. yüzyıl başlarında Yunanistan'daki siyasal durumla ilgili birkaç bölüm yer alır. J.Fr. Abbott'un eserinde (1903) gördüğümüz fotoğraflar yazılı malzemenin zenginliğine kıyasla az sayıda olmakla birlikte kuzey Yunanistan hakkında elimizde bulunan görüntülerin az olması nedeniyle ilginç bir belge oluşturmaktadır .

Albüm'de (1984) sergilenen eserler arasında, İngiltere'de yayınlanan çığır açıcı “The Illustrated London News” (1842-1885) dergisiyle “The Graphic” (1869-1885) dergisinden alınmış nadir ve çok kayda değer tahta baskı gravürler yer almaktadır. Bu gravürlerin konusu 1842-1885 yılları arasında vuku bulmuş siyasal ve toplumsal olaylar ve savaşlara ilişkin yerler ve kişilerdir.

Son olarak G. Patieridis / K. Stamatis'in 2007 yılında yayınlanan Albümü, 15. yüzyıldan 19. yüzyıla dek Selânik'le ilgili olarak bugüne dek bilinen en büyük sayıda gravürü içerir. Harita, liman rehberleri, şehir ve anıt planları, arkeolojik eserler, kiliseler, siyasi olaylar, özel ve kamu yaşamından sahneler, kıyafetler, portreler, hatta karikatürlerden oluşan bu görüntü hazinesinin kaynağı özellikle 19. yüzyıla ait seyahatnamelerle gazeteler ve dergilerdir. Nitekim şehrin tarihi bu görüntüler (gravür ve fotoğraflar) aracılığıyla da izlenebilir.

Yazan: İoli Vingopoulou