İskoçyalı bir denizcinin oğlu olan Britanyalı mimar ve ressam James Stuart (1713-1788) erken yaşta resim yapmaya başlar; daha ergenken burs kazanıp Society of Arts sanat okuluna girer ve hem serbest desen hem geometri alanında yeteneklerini geliştirir. 1741 yılında, uzun zaman düşlediği Roma seyahatini kardeşlerinin ekonomik katkısı sayesinde gerçekleştirir. Yolun büyük kısmını yayan yaparak ve geçici işlerde çalışıp para sağlayarak nihayet Roma'ya varır. Roma'da ressam Gavin Hamilton ile, mimar Matthew Brettingham ve gine mimar Nicholas Revett ile dostluk kurar.

Britanyalı mimar ve çizer Nicholas Revett (1720-1804) burada adı geçenlerle tanıştığında Roma'da Cavaliere Benefiale yanında resim öğrenimi yapmaktaydı (1742). Dört sanatçı 1748 yılının Nisan ayında yürüyerek Napoli'ye kadar olan yerleri gezerler ve bu sırada Revett ile Stuart Atina antik harabelerine ilişkin sadık bir betimleme metni yayınlama önerisi'ni yazarak bu fikri geliştirirler. Fikirleri daha sonra girişime dönüşüp Roma'da antik yunan kültürünü tutkuyla inceleyen Dilettanti grubu tarafından coşkuyla desteklenir. Hatta Dilettanti'ler Yunanistan seferinin masraflarını da karşılarlar. Stuart ve Revett Yunanistan'a 1751'in ilkbaharında gelip 2,5 yıla yakın bir süre kalırlar. Birçok sorun ve zorluk yaşadıktan sonra 1755'te İngiltere'ye dönerler. Çalışmalarını özellikle Atina ve Attika çevresinde odaklamakla birlikte Korint, Selânik ve Delfi'yi de ziyaret ederler. Revett anıtların ölçülerini almayı Stuart ise desenlerini çizmeyi üstlenmişti. Desenlerin tümü yerinde tamamlanmıştı.

İki araştırmacı kaydettikleri verilerin tamamen gerçeğe sadık olması için inceledikleri yapıların hemen hemen temellerine ulaşana dek kazı yapmışlardı. Kitabın giriş kısmında kendileri "Görünümü hoş kılacak herhangi bir öğe eklenmemiştir, insan yüzleri bile aslında olduğu gibidir" diye belirtirler.

Atina antik harabelerinin ressam ve mimar James Stuart ile Nicholas Revett tarafından yapılmış ölçme ve çizimleri adlı ilk cilt 1762'de basılır ve İngiltere okurları tarafından büyük ilgiyle karşılanıp Avrupa'daki klasik kültür edebiyatında bir kilometre taşı oluşturur. Stuart ünlü bir kişi olur, "Atinalı" sıfatıyla çağrılır ve Royal Society üyeliğine kabul edilir. Bunun tersine, Revett, bir şekilde gölgede kalıp Stuart'la işbirliğine son verir ve kendi haklarını ona satar. Stuart öncelikle mimarlıkla uğraşıp İngiltere'de klasik yunan tarzında yapılan ilk binaların mimarı olur. 1788 yılında yapıtının ikinci cildini yayına hazırlarken ansızın ölür. Revett, Dilettanti grubunun üyesi olarak arkeolojik seferlere devam eder, bunun yanısıra klasiğe çalan tarzda evler inşa eder. Revett 84 yaşındayken ölür. Dört ciltlik Atina antik harabeleri kitabının yayınını ise 1816 yılında Dilettanti Cemiyetinin öteki önde gelen üyeleri gerçekleştirir.

Bu kitaptaki desenler antik anıt ve mimari parçaların kuşbakışı görünümlerini, kesit ve ayrıntılarını gösteren 300'den fazla mükemmel bakır gravürden oluşmaktadır. Desenleri her anıtın kullanımıyla ilgili açıklamalar, arkeolojik gözlemler ve gezi izlenimleri tamamlamakta. Bu yaklaşım, eski anıtların genel ve sıkça hayal ürünü olan görüntülemelerinin yerine ayrıntılı ölçmelere öncelik vererek yeni bir çağ açmış olur.

Sözkonusu eserin birinci cildinde iki yazar hakkında bilgiler ve bu yol açıcı çalışmanın gerekçesi ile ilgili etraflı bir giriş yer almaktadır. Ciltlerin tümünde her anıt için önce ayrıntılı açıklamalar verilir, bunları eserin bulunduğu alanın panoramik görüntüsünü sergileyen bir gravür izler, gravürü ise eserin çeşitli açılardan görünümü, kesitler, kuşbakışı görünümler ve mimari parçaların ayrıntılarını gösteren desenler izlemekte. Sergilenen anıtlar şunlardır: Athena Archegetis Kapısı (Pazarkapısı), Artemis Agrotera yada Metroon en Agres tapınağı (Panaya stin Petra: Kaya Meryemanası), Andronikos Kyristos Saati (Rüzgârlar kulesi), Lysikrates Anıtı (Diogenes feneri) ve Adrianus Kütüphanesi. Son iki anıttaki kabartma yontuların gravürleri (Dionisos söylencesinden sahneler gösteren friz ve insan görünümlü rüzgârlar) Revett'in çizim ustalığının nefis örnekleridir. Ayrıntılı mimari ölçmeler ise Stuart'ın işindeki beceri ve doğruluğun kanıtıdır.

Eserin ikinci cildinde gine aynı biçimde Akropolis'teki anıtlar (Parthenon, Erechtheion, Propylaia) sergilenmektedir. Üçüncü ciltte yer alan açıklayıcı metinler, mimari planlar ve çeşitli görünümler şu anıtlarla ilgilidir: Theseion'daki Hephaistos tapınağı, Zeus Olympios tapınağı, Hadrianus su kemeri, Korint'teki Apollo tapınağı, Panathenaik stadium, Herodes Attikus Odeon'u, "Büyülenmiş kadınlar" anıtı (Las incantadas), Delos'taki antik harabeler ve Lysikrates Anıtı yakınında bulunan stoanın bir bölümü.Ayrıca giriş bölümünün sonunda yer alan Katalog son derece ilginçtir. İçindekiler: Attika'da çağdaş mahalle, köy, manastır ve çiftlik adları ve bunların antik çağdaki karşılıkları, ayrıca bunlara ilişkin gözlem, kroki ve çeşitli bilgiler; Megara yöresinin yer adları ve antik çağ karşılıklarını veren bir katalog; Skiathos adasından Euboia'ya (Eğriboz) kadar uzanan deniz yolu üzerindeki liman ve duraklar katalogu; ve son olarak Kechrees'ten (Korint) Sunion'a kadar uzanan deniz yolu üzerindeki liman, sahil ve burun adları katalogu.

Dördüncü ciltte Dalmaçya kıyılarında İstria yarımadasında bulunan Pula'daki anıtlar (tapınak, antik tiyatro), Parthenon heykelleri ve birkaç daha antik yapıt betimlenmektedir. Beşinci cilt J. Stuart ve N. Revett için onursal bir baskı olup içinde kabul görmüş beş mimar ve arkeolog-çizer tarafından çizilmiş, Agrigento, Figaleia, Korfu, Messini, Mikene, Delos kentlerinden antik anıt görüntüleri ve Epidaurus, Dodona, Sirakusa'daki antik tiyatrolar ve başka antik yapıtlar sergilenmektedir.

Yazan: İoli Vingopoulou

• 

  Portrait of James Stuart.

• 

  Title page of the second volume of the book. Medallions of three Athenian demes: Marathon, Rhamnous and Prasiai.

• 

  A view of the Acropolis taken from the situation of the ancient Piraic Gate. [In the foreground two Ottoman officials of the city.]

• 

  Funerary stele depicting the farewell to the deceased.

• 

  A plan of the Acropolis.

• 

  Athenian coins.

• 

  A view of the eastern portico of the Parthenon. [In the interior, the mosque built after the 1687 explosion].

• 

  The plan of the Parthenon.

• 

  The elevation of the Portico of the Parthenon.

• 

  The Parthenon: A transverse section of the Portico.

• 

  The Parthenon: Fig. 1. A section lengthways through the Portico and the Pronaus. Fig. 2. A section of the Pediment. Fig. 3. The Fillet and Cyma reversa under the Doric cymatium marked A. fig. 2. Fig. 4. The Moulding on the Corona of the Cornice marked B. fig. 2.

• 

  The Parthenon: The Capital and Entablature of the Columns of the Portico.

• 

  The Parthenon: Fig. 1. The capital and entablature of the columns of the Pronaus and Posticus. Fig. 2. The Capital of the Antae, and the Section or the Entablature of the Pronaus. Fig. 3. The Mouldings of the Capitals of the Antae, on a larger scale.

• 

  The Parthenon: Fig. 1. The Mouldings of the Capitals of the Columns of the Portico. Fig. 2. The Mouldings of the Capitals of the Columns of the Pronaus; both on a large scale.

• 

  The Parthenon: Sculptures from the east pediment.

• 

  South metopes of the Parthenon: Centaur combating a Lapith.

• 

  South metopes of the Parthenon: Centaur combating a Lapith.

• 

  South metopes of the Parthenon: Centaur combating a Lapith.

• 

  North frieze of the Parthenon: Two youths preparing to mount their horses and follow the procession; others are just mounted and are beginning their march.

• 

  North frieze of the Parthenon: Cavalcade.

• 

  South frieze of the Parthenon: Cavalcade.

• 

  South frieze of the Parthenon: Cavalcade.

• 

  North frieze of the Parthenon: Cavalcade.

• 

  North frieze of the Parthenon: Charioteers.

• 

  North frieze of the Parthenon: Charioteers.

• 

  North frieze of the Parthenon: Charioteers.

• 

  North frieze of the Parthenon: Three scaphephori or men carrying trays.

• 

  East frieze of the Parthenon: Sacrificial procession.

• 

  East frieze of the Parthenon: The giving of the Peplos. Athena with Hephaestus.

• 

  East frieze of the Parthenon: The giving of the peplos. Zeus with Hera.

• 

  East frieze of the Parthenon.

• 

  East frieze of the Parthenon.

• 

  East frieze of the Parthenon: Sacrificers and Oxen.

• 

  South frieze of the Parthenon: Horsemen, introduced here from the cavalcade on that side, because their dress is different from any that I saw on the northern.

• 

  The Parthenon: All the remaining pieces of this Freeze on a smaller scale, brought together in one view, and ranged in the order in which they originally stood. A. A. the west end, B. B. the north side, C. C. the east end, D. D. the south side.

• 

  Plan of the Temple of Olympian Zeus.

• 

  Inscription in honor of Apollodora canephoros bearer of the round basket containing the implements of sacrifice, in the processions of the Panathenea. Catalogue of ex-votos of the Parthenon.

• 

  Athenian coins.

• 

  Coins of Athens. The sarcophagus of Boutos, priest of Athena and Poseidon, discovered in Erechtheion. Altar of Demeter and Persephone dedicated by Phavios, torch-bearer at the Eleusinian mysteries.

• 

  Northeast view of the Erechtheion.

• 

  View of the Erechtheion. Workmen excavating to reveal the base of the prostasis underneath the Caryatids. Ottoman official Dizdar Aǧa is leaning on his son-in-law's shoulder while two other Ottomans are supervising the excavations in order to keep him informed and to ensure that the British are not carrying away the archaeological findings. On the foreground a man, probably James Stuart, drawing the monument.

• 

  Plan of the Erechtheion.

• 

  Erechtheion: The elevation of the Portico.

• 

  The Base, Capital and Entablature of the Erechtheum, with the Capital and Base of the Antae of the Portico.

• 

  Erechtheion: The plan reversed, and Sections of the Capital.

• 

  Erechtheion: Elevation of the north side.

• 

  Erechtheion: Fig. 1. Capital, Base, and Entablature of the Portico. Fig. 2. The Capital and Base of the Antae. Fig. 3. Profile of the moulding under the Corona, with the ornament carved on it. Fig. 4. The same viewed from below, to shew the effect of the flower on the Angle.

• 

  Erechtheion: The plan reversed, and the necessary sections of the capitals.

• 

  Erechtheion: The elevation of the western front.

• 

  Erechtheion: Fig. 1. The capital and base of the columns on the western front, with the mouldings of the basement on which those columns stand. Fig. 2. A section of the basement, &c.

• 

  Erechtheion: The plan reversed, and sections of the capital.

• 

  The Erechtheion: A section through the vestibule or pronaus; showing the internal face of the western front of the building. 2. A section through the wall of the western front.

• 

  The Erechtheion: Fig. 1. The capital and base, &c. of the pilasters of the preceding plate. Fig. 2. A section, showing the profile and projection of the pilasters. Fig. 3. A section of the lower torus of the base on a larger scale. Fig. 4. The ornaments on the mouldings of the basement.

• 

  The Erechtheion: Fig. 1. The general form of the window. Fig. 2. One of the knees. Fig. 3. The profile of the architrave and its mouldings. Fig. 4. A perpendicular section through the window-stool, showing the depth of the jamb (a.b.) before the reveel takes place; b. c. the reveel. Fig. 5. A horizontal section through the wall.

• 

  The Erechtheion: The elevation of the front adorned with Caryatides.

• 

  The Erechtheion: Fig. 1. The head of one of the Caryatides, with the mouldings of the capital and entablature on a longer scale. Fig. 2. The mouldings of the basement.

• 

  The Erechtheion: The capital of one of the antae, with a plan and section of the soffit, or ceiling.

• 

  The Erechtheion: One of the Caryatides viewed in Front and in Profile.

• 

  The Erechtheion: View of the back and of the profile of another of the Caryatides.

• 

  Relief showing Dionysiac scene, from the Odeon of Herodes Atticus, Athens, which the British Ambassador at Athens, Nikolaos Logothetis took into his residence.

• 

  Relief showing Athena and Satyr Marsyas, possibly from Myro's sculpture which was kept at the Acropolis and depicted on the obverse of Athenian coins.

• 

  View of the Odeon of Herodes Atticus, Athens. The horses of the military commander of Athens grazing at the site of the scene.

• 

  Plan of the Odeon of Herodes Atticus, Athens.

• 

  Relief from the frieze of Choragic monument. Plan of theater. Solar clock from the Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa).

• 

  Relief showing a male and female figure holding a tripod, most probably choregic.

• 

  View of the Choregic Monument of Thrasyllus (Church of Panagia Spiliotissa). Mount Hymettus in the background; at its feet the church of Agios Georgios Alexandrinos. The domed building on the right is the church of Agia Paraskevi, and between the church and the rock stands the metochion of Agioi Asomatoi monastery. The people gathered are waiting for the priest who is going to perform the service at Panagia Spiliotissa.

• 

  Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa): Fig. I. The ground plan of the grotto, and of the monument placed before it. Fig. II. The plan of the part above the cornice.

• 

  Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa): Elevation of the front.

• 

  Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa): The capital and entablature.

• 

  Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa): Fig. I. The profile of the part above the cornice. Fig. II. The section of that part through the middle of the steps on which the statue is seated. Fig. III. The base of the taller of the two columns with triangular capitals. Fig. IV. The base of the lesser.

• 

  Choregic monument of Thrasyllus (Panagia Spiliotissa): Reconstructive drawing of the statue on the top of the monument.

• 

  Athenian coins and relief from Hagios Nicolaos Teneas.

• 

  The bust of Pericles, from the Townley collection.

• 

  View of the Propylaea of the Acropolis from the Temple of Athena Nike.

• 

  Plan of the Propylaea of the Acropolis.

• 

  The elevation of the Propylaea. The Pinacotheca without wings; and the edifice formerly decorated with paintings.

• 

  The section of the Propylae, and the pier on which an inscription in honor of M. Agrippa.

• 

  The flank of the Propylaea, with a transversal section of the Pinacotheca.

• 

  The Propylaea of the Acropolis of Athens: Fig. I. The capital, architrave, and frieze of the front columns. Fig. II. The upper part of the shaft of the Ionic columns. Fig. III. The external cornice on the north side of this building.

• 

  The Propylae of the Acropolis of Athens: Fig. I. The profile of the capital, on a larger scale. Fig. II. Section of the annulets and fluting, on a still larger scale. Fig. III. Section of the beams which supported the soffite. Fig. IV. A piece of external cornice, which perhaps was on the south side. Fig. V. Cornice on the east side of the temple.

• 

  The Propylae of the Acropolis: Fig. I. The capital of one of the antae, with a section of the architrave and frieze. Fig. II. The profile of the capital, on a larger scale.

• 

  The Propylae of the Acropolos of Athens: Fig. I. The capital of one of the antae, and the entablature of the Pinacotheca without wings. Fig. II. Profile of ditto.

• 

  The Pinacotheca at the Propylaea of the Acropolis: Fig. I. Pilasters on each side of the windows within the temple of Victory. Fig. II. Section of the aforesaid pilasters.

• 

  Fig. I. Half the capital of the columns belonging to the Pinacotheca at the Propylaea of the Acropolis. Fig. II. Section of the cornice on the wall connecting the Propylaea with the Pinacotheca, and the temple opposite to it. Fig. III. The capital and base of the pillar inscribed to M. Agrippa, on which stood an equestrian statue.

• 

  Relief from the frieze of the Temple of Athena Nike, showing a combat between Greeks and Persians.

• 

  Relief from the Temple of Athena Nike at the Acropolis of Athens: Amazonomachy.