THEVENOT, Jean de. The travels of Monsieur Thevenot into the Levant. In three parts. Viz. into I. Turkey. II. Persia. III. The East-Indies... [etc.], Londra, H. Clarck, for H. Faithorne, J. Adamson, C. Skegnes and T. Newborough, MDCLXXXVII [=1687].
Fransız asıllı Jean de Thévenot (1633-1667) yirmi yaşındayken İngiltere, Hollanda, Almanya ve İtalya'ya seyahat eder. İtalya seyahati sırasında Roma'da tanıştığı B. d’Herbelot de Molainville Doğu'ya yapmak üzere olduğu seyahatte, Thévenot'dan kendisine refakat etmesini ister. Ancak D' Herbelot bu seyahati gerçekleştiremediğinden Thévenot 1655 yılının Mayıs ayında tek başına yola çıkıp beş ay Malta'da bekledikten sonra İstanbul'a varır ve 1656 yılının Ağustos ayına kadar burada kalır.
Daha sonra yaklaşık beş aylık bir süre içinde İzmir, Hios (Sakız adası) ve başka Yunan adalarını ziyaret eder ve 1657 yılının yılbaşında İskenderiye'ye varır. Mısır'da, Kahire ve Sina'da bir yıl kaldıktan sonra Kutsal Yerlere hacılık seyahati yapar. 1659 yılının Ocak ayında İskenderiye'den yola çıkar ve Tunus'ta durak yaptıktan sonra Livorno'ya gelir, nihayet zengin bir bitki birikimi ile Paris'e ulaşır. Birkaç yıl önce kahve çekirdeğini Marsilya'ya getiren fransız bir tüccarın ardından Thévenot da kahve çekirdeğini Paris'e getiren ilk kişi olur.
Seyahatnamesinin ilk bölümünü yayınladıktan sonra Hindistan'a gitme amacıyla 1663 yılında yeniden yola çıkıp Suriye ve Mezopotamya'dan geçerek Hindistan'a varır. Bir süre fransız tüccar J.B. Tavernier ile birlikte gezdikten sonra geri kalan sürede tek başına aylar boyunca Pers İmparatoluğunu (Hamadan, Kermanşah, Şiraz, Persepolis, İspahan, Basra) gezer ve daha sonra Hindistan'a geçip burada 11 ay kalır. 1667 yılında, 34 yaşındayken, seyahatnamesinin yayımını tamamlayamadan Tebriz'e doğru giderken ölür.
Thévenot iyi türkçe, arapça ve farsça biliyordu. Çalışkan, keskin bir gözlemci ve botanik tutkunuydu. Sistematik arkeolojik çalışmaya dair kaleme aldığı metin, J. Spon'un yazdığı benzer metinle birlikte, Doğu insanının günlük yaşamını betimleme konusunda öncü bir nitelik taşımaktadır. Thévenot'nun gezi izlenimlerinin ilk bölümü 1665 yılında Paris'te yayınlanır. İkinci ve üçüncü bölüm ölümünden sonra 1674 ve 1684 yıllarında yayınlandı. Bunları, 1689 yılında, gine Paris'te, üç kitabı da içeren tek bir cildin yayını ve 1727 yılında Amsterdam'da basılan ve üstün nitelikte bakır gravürler içeren başka bir yayın izler. Pek fazla bir eğitimi olmayan ve hiç bir özel görevle seyahat etmeyen Thévenot, açık sözlü ve saf bir gezgin olarak, kendisinden önce yüzlerce kez anlatılmış olan şeyleri gene de kendine özgü sade ve dolambaçsız bir biçimde anlatmayı başarmıştır.
Yazan: İoli Vingopoulou
