POCOCKE, Richard. A Description of the East, and Some other Countries…, Cyprus and Candia…, the Islands of the Archipelago, Asia Minor, Thrace, Greece…, I. cilt, Londra, W. Bowyer, 1743-45.
Önde gelen bir aileden olan İngiliz asıllı Richard Pococke (1704-1765) Cambridge'de öğrenim görür, piskopozluk kayyumu rütbesini alır. 1733-1736 yılları arsında kuzeniyle birlikte önce Avrupa'da Fransa, İtalya, Almanya, Avusturya, Polonya, Macaristan'ı gezer; daha sonra ise 1737'den başlayarak üç yıl boyunca Mısır, Kutsal Yerler, Kıbrıs, Girit, Ege adaları ve Anadolu ile o zaman için alışılmamış bir seyahat hedefi olan Yunanistan'ın Rumeli ve kuzey kısımlarını gezer. 1747-1760 yıllarında İrlanda'yı gezer ve 1765'den sonra piskopoz sıfatıyla Britanya'da seyahat etmeyi sürdürür.
Beklenmedik durumlarla dolu olan Doğu seyahati sırasında Mısır'da ortodoks patrik tarafından kabul edilir ve Yahudiye'de Ölü Deniz sularında yüzer. Seyahatnamesinde ayrıca Kıbrıs, Girit, Psara, Lezbos (Midilli), Bozcaada (Tenedos), Limnos (Limni), Samos (Sisam) ve Patmos adalarına özel bölümler ayırır ve Karadeniz'i de (Eukseinos Pontos) betimler. Anadolu'dayken İzmir, Ayvalık (Kidonies), Efes, Karya (Muğla, Denizli) yöresini, Frigya İerapolis'ini (Pamukkale), Ankara, Truva, Bithynia (Kocaeli, Bolu, Bursa), ve en son olarak İstanbul ve Trakya'yı gezer. Selânik'e varır ve kara yolundan Farsala (Çatalca), Lamia (Zituni), Euboia (Eğriboz), Kopaida ve Thiva'dan (Istefa) geçip Atina yakınlarındaki Fyli ve Atina havzasına gelir. Voyvodaya hediyeler sunup şehrin anıtlarını serbestçe gezer ve Eleusis'ten geçerek Korint, Patras ve Kefalonya'ya devam eder.
Edward Gibbon'un "şaşaalı eser" diye nitelediği seyahatnamesi edebî uslup yoksunluğuna rağmen sağduyu ve titizlikle yazılmıştır. Strabon, Herodotos, Sicilyalı Diodoros, Plinius, Ptolemaios, Pomponius Mela, Pausanias, Filostratus, Aelianus Tacticus gibi antik yunan ve latin yazarlara birçok gönderme yapan yazar yaşadığı sürece eseri okurlar tarafından sevilir ve fransızca, almanca ve flamancaya çevrilir. Kitapta osmanlı yönetimi, ticaret, örf ve adetler, mimarlık ve doğa tarihi hakkında yeterli hatta bol bilgiler bulmaktayız.
Ayrıca Mısır anıtları hakkında ayrıntılı betimlemeler; Mekke'ye giden kervanın yüzlerce deve, yük ve hacılarına ilişkin ayrıntılı bir katalog; Selânik anıtları betimlemesi; Nil nehrinin taşmasına ilişkin su düzeyi cetvelleri; İskenderiye patrikhanesine bağlı şehir, merkez kiliseler ve piskoposlar katalogu gibi konular da yer almaktadır.
G. Sandys'in kitabındaki alışılmamış resimlemeden sonra ve öncü J. Stuart ile Ν. Revett'in çözümlemeli resimlemesinden önce gerçekleşen Pococke'ın bu görsel yapıtı en güç beğenir okurları bile tatmin edecek durumda olur. Kişisel yaşantıları dışında başka yazarlardan aşırmalar da içeren bu etkileyici eser dışında Pococke 1752 yılında seyahati sırasında toplamış olduğu yazıtları da “Inscriptiorum Antiquarum Graec et Latin Liber” başlığı altında yayınlar. Bu arada annesi ve kuzeni Jeremie Milles ile sürdürdüğü zengin yazışmanın yayınlanması beklenmektedir.
Doğu'ya yaptığı gezileri anlatan seyahatnamesi Mısır anıtlarını ilk kez ayrıntılı biçimde betimleyen eserlerden biridir. Lübnan'dan getirmiş olduğu tohumlardan diktiği sedir ağacı ormanı bugüne dek İrlanda'da var olmaktadır. Pococke'ın, gezileri boyunca biriktirmiş olduğu arkeolojik eserlerin tümü 1766 yılında Londra'da satıldı.
Yazan: İoli Vingopoulou
Konular (80)
-
Plans of towers in Alexandria together with plan and section of a cistern.
-
Pompey's Pillar (Triumphal pillar of Diocletian) in Alexandria.
-
View and bottom view of the reservoir of the aqueduct of Cairo.
-
View and plan of Egyptian sarcophagus from Cairo. Floor plan of the Amr ibn al-'As Mosque in Cairo.
-
1.View of door in Cairo (B). 2. and 3. View and plan of Bab al-Nasr Gate in Cairo (Α).
-
Plan and view of the building called Hall of Joseph at the Saladin Citadel of Cairo.
-
View, sections, and plans of Joseph's Well (Bir Yusuf) at the Saladin Citadel of Cairo.
-
View of the Sphinx. Section plans of the Great Pyramid of Giza, also known as Pyramid of Cheops.
-
A Mummy brought from Egypt to the Right Honourable Lord Charles Cavendish.
-
Plans of two temples and of another building in Luxor (anc. Thebes).
-
One of the two colossal statues of Amenophis / Amenhotep III in Luxor (anc. Thebes).
-
Back view of one of the two colossal statues of Amenophis / Amenhotep III in Luxor (anc. Thebes).
-
The left leg of one of the two colossal statues of Amenophis / Amenhotep III in Luxor (anc. Thebes).
-
Plan of Ramesseum, the memorial temple of Ramesses II, in Luxor (anc. Thebes).
-
View of Ramesseum, the memorial temple of Ramesses II in Luxor (anc. Thebes).
-
Floor plans of temples in Esna (anc. Latopolis). View of temple in Esna.
-
Plan of the temple of Edfu. View and section plan of the great pylon of the temple.
-
View and plan of carved temples in Gebel el-Silsila in Egypt.
-
Map of Philae (Amilkia) island and floor plan of the Temple of Isis.
-
Views of the Monasteries of Saint Paul the Anchorite and Saint Anthony.
-
View, section plan and floor plan of the convent and the church of Saint Catherine on Mount Sinai.
-
Isis statue, which Richard Pococke bought in Cairo and carried away to Great Britain.
-
Isis statue which Richard Pococke bought in Cairo and carried away to Great Britain.
-
Statue of Osiris which Richard Pococke bought in Cairo and carried away to Great Britain.
-
Statue of Osiris, which Richard Pococke bought in Cairo and carried away to Great Britain.
-
Statue that Richard Pococke bought in Qift (anc. Coptos) and carried away to Great Britain.
-
Egyptian pillars from Karkan, Esna, Baalbeit el-Hagar (anc. Busiris), and other locations.
-
1. Plant of genus Abutilum. 2. Plant of genus Capsicum. 3. Plant of genus Sisyrinchium.