GEORGIEVITZ, Bartholomaeus. De Turcarum Moribus Epitome, Bartholomaeo Georgieviz Peregrino Autore, Lyon, Ioan. Tornaesium, MDLIII [=1553].
Hırvat kökenli Bartholomaeus Georgievitz (1505/1510-1560) prens Ladislauv Szalkai maiyetinin bir üyesi olarak Macaristan'da yaşamaktaydı. 1526 yılının Ağustos ayında Osmanlı ordusuna karşı verilen Mohaç meydan muharebesine katılır. Genç Georgievitz esir düşüp köle olarak satılır ve kendini Anadolu'da bulur. Bunu izleyen on yıl içinde yedi kez köle olarak satılıp tekrar tekrar kaçmayı dener ve nihayet 1536 yılının sonlarında başarır. Karaman yaylaları ve Suriye çöllerini geçip 1537 yılının Paskalya zamanında Kudüs'e varır. Kudüs'te kalıp Fransiskan manastırında bekçilik yapar. Daha sonra kara yolundan Avrupa'ya döner ve Antwerp şehrinde yazarlık ve yayıncılık faaliyetine girişir, bunun sonucu olarak 1544 yılında vakayinamesinin dört ayrı uyarlamasını yayınlar. Yaşamına entelektüel bir hacı olarak devam ederek 1551'de Roma'ya yerleşir, nitekim burada 1560 yılında ölür.
Sekiz ayrı vakayinamesi doksana yakın baskı yapıp birçok Avrupa diline çevrilir ve 19. yüzyıla dek hâlâ yayınlanır. Georgievitz'ten sonra Doğu yönüne giden gezginlerin tümü tarafından kuşkusuz olarak okunmuş olan bu yapıt tam anlamıyla gezgin edebiyatına ait değildir. "Örf ve adetler broşürü" türünden sayılabilecek olan bu kitap ayrıca kaçmak isteyen esirlere öğütler, türkçe ve slavca sözlük, hatta Osmanlı İmparatorluğunda kölelerin yaşama koşullarına ilişkin betimlemeler içermektedir.
Yazan: İoli Vingopoulou