CORONELLI, Vincenzo Maria. Morea, Negroponte & adiacenze, [Venedik, ca. 1708].

İtalyan asıllı fransiskan keşiş, haritacı, kozmograf ve ansiklopedist Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718) Venedik'te doğar ve yine burada ölür. Venedikli bir terzinin oğlu olan Coronelli ergenlik yaşlarında tahta gravür sanatını öğrenmek üzere Ravenna'ya gider. Daha 16 yaşındayken bütün ömrü süresinde yayınlanacak olan 140 tane eserinin ilkini yayınlar. Roma'da tanrıbilim (teoloji) okuyup bu dalda doktora diplomasını alır, aynı zamanda gökbilim (astronomi), Eukleides geometrisi ve antik çağ felsefesi okur. Ne var ki onu ünlü kılan şey yerküreleri yapışı olur. 1678 yılında Parma dükü için, 175 cm. çapında mükemmel bir teknikle yapılmış iki adet yerküresi yapar. Roma'daki Fransa elçisi, kral 14. Louis'ye hediye etmek amacıyla bunlara benzer iki tane yerküresi sipariş edince (1681 yılında), Coronelli iki yıllık bir süre için Paris'e yerleşir. Sonuçta herbiri 382 cm. çapında ve 2 ton ağırlığında olan iki tane küre yapar. Bunlardan biri o zamana kadar bilinen tüm coğrafya bilgilerine dayanan bir yerküresi, ötekiyse kral 14. Louis'nin doğum gününde gökyüzünün durumunu gösteren bir gök küresiydi. Renklendirilmiş ve ışıklandırılmış olup takım yıldızlarını hayalî hayvanlar biçiminde göstermekteydi. Günümüzde bu küreler Fransa'nın Paris'teki François Mitterrand Milli Kütüphanesine ait olup orada sergilenmektedir. Paris'ten sonra Coronelli Avrupa'nın daha birçok ülkesine seyahat edip oralarda çalışır. Nihayet 1705 yılında temelli olarak Venediğe yerleşip burada ilk coğrafya cemiyetini kurar. Cemiyetin adı Argonotlar Coğrafya Akademisi'dir (Accademia Cosmografica degli Argonauti). Coronelli, 1707 yılına dek, birçok kişi çalıştıran ve kendi sorumluluğu altında işleyen atölyesinde ilerideki coğrafya kitapları basımının gelişmesinde etkili olacak zengin harita baskıları üretir. Venedik Cumhuriyeti kozmografı ünvanını kazanır ve Osmanlı-Venedik savaşında (1684-87) İtalyanların zaferle sonuçlanmış muharebelerini görüntüleyen resimler çizmeyi üstlenir. Bu çizimler daha sonra eserlerinin yeni baskıları yada çevirilerinde (ingilizce, fransızca, flamanca, almanca dillerinde) birçok kez yeniden yayınlanır yada daha sonraki yıllarda yayınlanmış başka seyahatname, tarih veya coğrafya kitabının resimlendirilmesinde kullanılır.

Coronelli 68 yaşında öldüğünde kendi basımevinde bastığı yüzlerce haritadan başka alfabetik düzenle yazılmış ilk ansiklopedi sayılan Biblioteca Universale Sacro-Profana ansiklopedisinin ilk 6 cildini de yayınlamış bulunuyordu. Yapmış olduğu yerkürelerinin birçoğu bugün Avusturya, Almanya ve Belçika'da bulunmakta. Ayrıca merkezi Viyana'da bulunan Uluslararası Yerküre Araştırmaları Kurumu onur göstergesi olarak kendi adını taşımaktadır.

Sözkonusu baskı Biblioteca Universale ansiklopedisinin «Repubblica di Venezia» adını taşıyan 5. cildinde «Teatro della Guerra» adlı bölümde yer alan tabloları içermektedir. Coronelli bu başlıkla (Teatro della Guerra: Savaş sahnesi) ayrı bir kitap yayınlamayı planlıyordu. Bu kitapta yer alacak olan tablolar İspanya veraset savaşına (1701-1713) karışan ülkelerden örnek görüntüler olacak ve Argonotlar Coğrafya Akademisi üyelerine sunulacaktı. Ne var ki bu baskı gerçekleşememiş ve sadece kısmen yayınlanıp değişik tür baskılar (burada sözkonusu olan kitap bunlardan biri) ve değişik tablo sayısıyla çıkmıştır. Nitekim görüntülerin birçoğu Coronelli'nin daha önce çıkmış kitaplarında yer almıştı. Atina şehrini görüntüleyen tablolar özellikle önemlidir.

Yazan: İoli Vingopoulou

TRAVELOGUES

GEZGİNLERİN BAKIŞI

Yerler - Anıtlar - İnsanlar

Güneydoğu Avrupa - Doğu Akdeniz

Yunanistan - Anadolu - Güney İtalya

15. yüzyıl - 20. yüzyıl

Konular (62)