KLEEMANN, Nikolaus Ernst. Nikolaus Ernst Kleemanns Reisen von Wien über Belgrad bis Kilianova durch die Butschiack-Tartarey über Cavschan..., Leipsig, Johann Paul Krauss, 1773.
Nikolaus Ernst yada öteki adıyla Μiklos Erno Kleemann 1768-70 yıllarında Kırım'a bir yolculuk yapıp izlenimlerini almanca dilinde 1771'de yayınlar. Bu vakayiname, yolculuğun şartları ve Tuna nehri güzergâhına ilişkin önemli bilgi ve ayrıntılar vermektedir. Aynı eserde Karadeniz etrafındaki yörelerde yaşayan halkların toplumsal yaşamıyla ilgili birçok veri de bulabiliriz. Eser 1780 yılında fransızcaya çevrildi.
Kleemann, 6 Ekim 1768 tarihinde, yanında yolculuğunu mümkün kılacak ferman ve güven mektuplarını bulundurarak, bir ticaret gemisiyle Viyana'dan yola çıkar. Kendisine Kırımlı bir Ermeni tercüman refakat etmekteydi. Gemide onlardan başka bir kitap tüccarı, kraliyet süvari birliğinden iki rütbeli asker, Macar bir soylu ve birkaç işçi bulunmaktaydı. Kleemann'ın anlattıklarına göre yolcular gerekli alışverişleri için Presbourg'da karaya çıkarlar, daha sonra Tuna nehri üzerindeki öteki şehirlerden geçerek 12 Ekim'de Peşte'ye varırlar. Tuna üzerindeki güzergâhlarına devam ederek Mohaç, Semlin ve Belgrad'da ara verirler. Yolculuğun devamında Demirkapı'dan geçerler; Silistre, Vidin, Kilianova ve Moldava'daki Galat[ç]i şehrinde durak yaparlar. Son olarak Tatarların Kırım'daki başkentleri bugünkü adıyla Cǎuşeni'ye gelirler. Kleemann kentin son derece ilginç bir betimlemesini yapmakta. Aynı yıl 30 Aralık'ta Kleemann Tatar hanının huzuruna çıkar. Kleemann 1769 yılının yazına kadar Kırım'da Tatarlar yöresinde kalır. Karasu'ya kadar uzanan yerleri gezip, ülkeyi, yönetimi, hukuğu, ticareti, ölçü ve tartı birimlerini, halkların (Tatar, Ermeni, Türk) örf ve adetlerini ve buralarda kaldığı süre içinde vuku bulan birçok olayı anlatır.
Gezgin, 1769 yılı Ekim ayında, Osmanlı deniz kuvvetleriyle İstanbul'a doğru yol alır. Oradan vapurla Bozcaada'ya (Tenedos) uğradıktan sonra İzmir'e varır. 1770 yılı Ocak ayında İzmir'den ayrılıp Hios (Sakız), Skiros, Methoni, Zakinthos (Zante), Kerkira (Korfu) ve Dubrovnik'ten (Ragusa) geçerek Triyeste'ye varır ve buradan Viyana'ya döner.
Anlatının son bölümlerinde Tuna nehri üzerindeki şehirler, Tatar ve Türk milis güçleri ve Tatarların bayramlarından sözedilmektedir.
Yazan: İoli Vingopoulou
