THEVENOT, Jean de. Voyages De Mr. De Thevenot en Europe qu'en Asie & en Afrique, divisez en trois parties contenant cinq tomes..., IV. cilt, Amsterdam, Michel Charles le Céne, M. DCC. XXVII. [=1727].
Fransız asıllı Jean de Thévenot (1633-1667) yirmi yaşındayken İngiltere, Hollanda, Almanya ve İtalya'ya seyahat eder. İtalya seyahati sırasında Roma'da tanıştığı B. d’Herbelot de Molainville, Doğu'ya yapmak üzere olduğu seyahatte, Thévenot'dan (okunuşu: Teveno) kendisine refakat etmesini ister. Ancak D' Herbelot bu seyahati gerçekleştiremediğinden
Thévenot 1655 yılının Mayıs ayında tek başına yola çıkıp beş ay Malta'da bekledikten sonra nihayet İstanbul'a varır ve 1656 yılının Ağustos ayına kadar burada kalır. Daha sonra yaklaşık beş aylık bir süre içinde İzmir, Hios (Sakız adası) ve başka Yunan adalarını ziyaret eder ve 1657 yılının yılbaşında İskenderiye'ye varır.
Mısır'da, Kahire ve Sina'da bir yıl kaldıktan sonra Kutsal Yerlere hacılık seyahati yapar. 1659 yılının Ocak ayında İskenderiye'den yola çıkar ve Tunus'ta durak yaptıktan sonra Livorno'ya gelir, nihayet zengin bir bitki birikimi ile Paris'e ulaşır. Birkaç yıl önce kahve çekirdeğini Marsilya'ya getiren fransız bir tüccarın ardından Thévenot da kahve çekirdeğini Paris'e getiren ilk kişi olur. Seyahatnamesinin ilk bölümünü yayınladıktan sonra Suriye ve Mezopotamya'dan geçip Hindistan'a ulaşma amacıyla 1663 yılında yeniden yola çıkar. Aylar boyunca İran imparatorluğu topraklarını gezer - bu gezinin bir kısmını fransız tüccar J.B. Tavernier ile birlikte yapar ve Hamadan, Kermanşah, Şiraz, Persepolis, İspahan, Basra gibi kentleri ziyaret ederler. Thévenot nihayet Hindistan'a geçip burada 11 ay kalır. 1667 yılında, 34 yaşındayken, seyahatnamesinin yayımını tamamlayamadan Tebriz'e doğru giderken ölür. Thévenot iyi türkçe, arapça ve farsça biliyordu. Çalışkan, keskin bir gözlemci ve botanik tutkunuydu.
Thévenot'un sistematik tarih araştırmasına dair yazdığı metin, J. Spon'un yazdığı benzer metinle birlikte, Doğu insanının günlük yaşamını betimleme konusunda öncü eserler sayılmaktadır. Thévenot'nun gezi izlenimlerinin ilk bölümü 1665 yılında Paris'te yayınlanır. İkinci ve üçüncü bölüm ise ölümünden sonra 1674 ve 1684 yıllarında yayınlandı. Bunları, 1689 yılında, gine Paris'te, üç kitabı da içeren tek bir cildin yayını ve 1727 yılında Amsterdam'da basılan ve üstün nitelikte bakır gravürler içeren başka bir yayın izler. Pek fazla bir eğitimi olmayan ve herhangi bir özel görev üstlenmeden seyahat eden Thévenot, açık sözlü ve saf bir gezgin olarak, kendisinden önce yüzlerce kez anlatılmış olan şeyleri gene de kendine özgü sade ve dolambaçsız bir biçimde anlatmayı başarmıştır.
Yazan: İoli Vingopoulou
