York'un eski ve önde gelen bir ailesinden gelen Britanyalı iktisatçı Robert Pashley (1805-1859) (okunuş: Paşley) Cambridge'de hukuk okur, matematik ve klasik edebiyat alanında ise başarılı bir eğitim alır. 1833 yılında İngiliz donanması amirali Sr. Fr. Beaufort'un (okunuş: Bofor) yardımıyla Akdeniz'i denetleyen gemilere binme izni sağlayıp Yunanistan, Anadolu ve Girit'i gezer. Bu gezileri yapmadan önce o zamana dek yayınlanmış olan bütün antik, ortaçağ ve yakın çağ eserlerini okumuştu. Pashley dönüşünde bir Hydra kayığına biner ve 30 gün süren bir yolculuktan sonra İtalya'ya (Venedik) ulaşır.

Ardından Venedik'te kalıp seyahat notlarını düzene koyar ve Marciana (okunuş: Marçana) Kütüphanesinde birçok elyazması eski kitabı okur. 1837 yılında yayınladığı Girit seyahatnamesi zaman geçmeden seyahat literatürünün klasik yapıtları arasında yerini alır. Pashley 1838 yılından itibaren sağduyu ve üstün bir mantık anlayışıyla avukatlık yapar ve 1856'da yargıç rütbesini alır; erken gelen ölümüne dek bu görevde kalır. Seyahatnameden başka hukuk içerikli iki tane daha eseri vardır. Zengin özel kitaplığı tüm yazı müsfetteleriyle birlikte 1838 yılında çıkan bir yangında yokolmuştur.

Pashley, Girit'te kaldığı yaklaşık dört ay boyunca berbat hava koşullarına rağmen yerli rehberler yardımıyla önemli arkeolojik alanlarının çoğunu özdeşleştirmeyi başarır (Knossos, Aptera, Polyrinia). Ancak bunların tümünü Yunan ve Roma devirlerine atfedip daha önce varolmuş bir uygarlığa ait oldukları aklından geçmez. Kendisine verilen her sikkeyi inceler, gördüğü her yazıtı kaydeder ve birçok arkeolojik eser satın alıp İngiltere'ye götürür; bunlardan bazısı bugün Fitzwilliam Museum'da sergilenmektedir. Paschley, konuştuğu çağdaş dillerden başka latince ve yunanca da bildiği için yerli halkla anlaşabilmiş, hatta Girit lehçesini öğrenmeye bile çaba göstermişti. Kitabında, Girit tarihiyle ilgilenmekten başka tarım uygulama biçimleri, örf adetler ve batıl itikatlar hakkında da yazar. Seyahatnamesinin başında Girit'i ziyaret ettiği dönemdeki tarihî olaylara ilişkin uzun giriş yazısından başka kitabın ek bölümünde Venedik egemenliği dönemini anlatan elyazması kitaplardan alıntılar vermektedir. Kitapta batı Girit doğu Girit'e kıyasla daha ayrıntılı biçimde betimlenir, nitekim yazar doğu Girit için de ileride gerçekleşecek bir tanıtım yazısı vaad eder. Ne var ki elindeki bütün veriler 1838 yılında Temple'da çıkan büyük yangında yokolur. Pashley'in yazış uslubunda belgelere dayalı bilgiler veren ciddi bir araştırmacı, içtepilerine uyan bir gezgin ve yaşamı mizah ve yergiyle anlatan bir yazar görmekteyiz. Metin içinde yer alan bol çizimler betimlenen mekânı ve günlük yaşam sahnelerini göz önünde canlandırıyor.

Yazan: İoli Vingopoulou

• 

  Title page of the second volume of the edition.

• 

  Winged statuette, probably of Eros, discovered at the excavations near the monastery of Saint John the Theologian at ancient Aptera, under the author's supervision. The author took the statuette with him to Britain.

• 

  Sarcophagus of Arvi or Pashley sarcophagus: Marble sarcophagus with relief showing the triumphal return of Dionysus, discovered in Arvi, Heraklion province, and taken to Britain by Robert Pashley, today housed at Fitzwilliam Museum, Cambridge.

• 

  Details from the sarcophagus of Arvi or Pashley sarcophagus: marble sarcophagus with relief showing the triumphal return of Dionysus, discovered in Arvi, Heraklion province, and taken to Britain by Robert Pashley, today housed at Fitzwilliam Museum, Cambridge.

• 

  Details from the sarcophagus of Arvi or Pashley sarcophagus: marble sarcophagus with relief showing the triumphal return of Dionysus, discovered in Arvi, Heraklion province, and taken to Britain by Robert Pashley, today housed at Fitzwilliam Museum, Cambridge.

• 

  Lamp with Ganymedes, taken to Britain by the author.

• 

  Monastery of Odigitria or Kyria Gonia at Kolymbari, Chania province. In the backgrounds, the Withe Mountains (Lefka Ori).

• 

  View of Kissamos, Chania province.

• 

  Ancient wall at Polyrrhenia, Chania province.

• 

  View of Gramvoussa.

• 

  The throne of Phalasarna.

• 

  Coins of ancient Lissos.

• 

  The site of ancient Elyros near the village of Rodovani, Chania province. The site was first identified by Robert Pashley.

• 

  Part of the walls of ancient Hyrtakina, Chania province.

• 

  Part of the walls of ancient Kandanos near Kadros village, Chania province.

• 

  Remains of walls near the village of Vlithia, Chania province.

• 

  Remains of the walls of ancient Kalamyde, today Palaeochora, Chania province.

• 

  Remains of ancient building near the village of Vlithia, Chania.

• 

  Mantinada (rhyming couplet) in the memory of Tselebi, who fought against the Turks, possibly during the Greek War of Independence.

• 

  Mantinada (rhyming couplet) in the memory of Tselebi, who fought against the Turks, possibly during the Greek War of Independence.

• 

  Mantinada (rhyming couplet) in the memory of Tselebi, who fought against the Turks, possibly during the Greek War of Independence.

• 

  Landscape at Lakkoi, Chania province.

• 

  Tower of aga Ibrim Alidakis at the village of Embrosnero, Cnania province.

• 

  Landscape at Askifou plateau, Chania.

• 

  Cretan female peasant.

• 

  Ancient walls near Anopolis.

• 

  Cretan mountaineer of the sixteenth century.

• 

  Cretans in traditional cloaks.

• 

  Entrance to the gorge of Samaria from the side of Agia Roumeli, Chania province.

• 

  Horns of kri-kri wildgoats.

• 

  Pass to Hagia Roumeli at Samaria gorge.

• 

  Map of Crete.