CHARDIN, John, Sir. Des vortrefflichen Ritters Chardin des grossen Königs in Persien Hoff-Handelsmanns, Curieuse Persian- und Ost-Indische Reise-Beschreibung..., Leipzig, [Gleditsch, 1687].
Bir tüccarın oğlu olan mücevher tüccarı ve gezgin Jean Chardin (1643-1713) Paris'te doğmuştu. Kendisi hakkında bütün bildiklerimiz seyahatnamelerinde yazdıklarından ibarettir. İlk yolculuğunu 1664 yılında İran'a gitme amacıyla yapar. 1666 yılında İran'a varır. İstanbul ve Karadeniz dışında geri kalan güzergâhı hakkında bilgimiz yoktur. İran Şahı II. Abbas Chardin'den aşırı değeri olan mücevherler satın alır. Chardin 1667'de Doğu Hint Adalarına (Malezya Takımadaları) yolculuk eder; orada diğer tanınmış iki Fransız gezgine rastlar: J. Thevenot ve J.B. Tavernier. Şiraz şehrinde kalır, Persepolis harabelerini ziyaret eder, İran'da 1669 yılına dek kalır ve nihayet 1670'te Paris'e döner.
İlk yolculuğunun ticarî bakımdan son derece başarılı oluşu Chardin'i ikinci bir yolculuğa teşebbüs etmek için cesaretlendirir ve dönüşünden ancak onbeş ay sonra daha da iyi örgütlenmiş olarak yeniden yolculuğa çıkar ve İzmir'e varıp Osmanlı İmparatorluğu topraklarında, Gürcistan, Ermenistan ve İran'dan geçen ve iki yıl süren uzun bir güzergâh izler. Yolculuğu sırasında soyguna uğrar ve elinde bulunan herşeyi yitirir. İsfahan'da dört yıl kalır ve buradan yola çıkıp Hazar denizinden Basra Körfezine ve İndus nehrine kadar birçok yöreyi gezer. Başarılı bir tüccar olarak kazandığı büyük servetle Ümit Burnundan geçen deniz yolunu izleyerek Avrupa'ya döner. Gençlik yılları bilinmediği gibi Jean Chardin'in Lord ünvanını almasının ayrıntıları da bilinmemektedir. Adı Sir John Chardin olarak kalmış olan Chardin daha sonra Londra'da yaşayıp kral kuyumcusu sıfatını almış, Alçak Ülkeler'de (Hollanda ve Belçika) yaşamış ve Doğu Hint Adaları Şirketinde görev almıştı. Seyahatnamesi çağının benzer eserlerinden farklı olarak Osmanlı İmparatorluğu'nda yönetim biçimi ile örf ve adetler gibi kalıplaşmış konuları tekrarlamaz, buna karşılık siyasal durum ve buna ilişkin olaylar hakkında doğru gözlemlerde bulunur, ayrıca Gürcistan ülkesi ve tarihi hakkında ilk etraflı bilgileri sunar.
Chardin seyahatnamesinin üçüncü ve en betimsel bölümü tamamlanamadan ölür. Eser ilk olarak 1686 yılında yayınlanmaya başlar, 1711'de yayın tamamlanır, ancak en zengin içerikli baskısı 1811 yılında gerçekleşir.
İran sarayında vuku bulan olaylarda görgü tanığı olan Chardin, farsça dilini de öğrenmişti. Önemli İranlı coğrafyacıların eserlerine danışarak, doğru gözlemler ve iyi çözümlemeler yaparak, içten ve adaletli bir tavırla yazan Chardin, İran İmparatorluğu hakkında en önemli vakayinamelerden birini teslim etmiştir. Vakayinamesini süsleyen tabloların birçoğu Fransız ressam J. Grelot tarafından çizilmiş. Chardin Grelot'ya İstanbul'da rastlamış ve uzak İran'a yapacağı seyahatte kendisine refakat etmesini istemişti.
Yazan: İoli Vingopoulou
Konular (18)
-
-
-
View of Tbilisi, Georgia. In the background, Narikala castle.
-
-
Table of the names of the twelve imams of Shia Islam (Iran).
-
Official dinner to which the author was invited during his visit to Georgia.
-
-
-
-
Plan of the cathedral church of Echmiadzin, Armenia (4th century BCE).
-
View of Tabriz, Iran. In the background, on the left (L), Alişah mosque.
-
View of Soltaniyeh, Iran. In the background, the mausoleum Il-khan Öljeitü, or Roof of Soltaniyeh.
-
-
-
-
-
Royal funerary chamber at the mausoleum of Fatema Mæ'sume at Qom, Iran.
-
Funerary chamber of Shah Safi at his mausoleum at Qom, Iran.