MARCHEBEUS, –. Voyage de Paris à Constantinople par bateau à vapeur. Nouvel itinéraire orné d’une carte et de cinquante vues et vignettes sur acier…, Paris, A. Bertrand, 1839.
Ulaşım araçlarında buhar kullanımının uygulanışı avare gezginleri gitgide hareket halinde turistlere dönüştürür. Bu dinamik değişim ilk buharlı yat'ın Doğu sularına görkemli girişine yol açar (Nisan-Ağustos 1833). Doğu'ya buharlı vapurla yapılan bu ilk "kruvaziyer" (yat gezisi) mimar Marchebeus tarafından organize edilir. Gezi notları Marchebeus'un kendisi ve Fransız doktor J. Giraudeau de St. Gervais (1802-1861) tarafından kaleme alınır, nitekim metin ilk olarak Giraudeau tarafından 1835 yılında yayınlanır. Marchebeus, seyahatnamesini kaleme alırken gezide bulunan başka yolcuların günlük notlarından da yararlanır; adları kitabın girişinden sonra listelenmektedir. "François I" adlı yatla devrin ünlü kişilerinden 60 kişi yolculuk etmekteydi. Aralarında Bavarya'dan, İspanya, Macaristan, Londra, Edinburgh, Bern, Paris, Hamburg, Stockholm ve Floransa'dan prensler, sanatçılar, aydınlar, diplomatlar bulunmaktaydı. Yunan kralı Otto'nun erkek kardeşi Maksimilyen, Seidlitz baronu ve Berry düşesi bunlar arasındaydı.
Yolculuk Marsilya'dan başlayıp Cenova, Livorno, Napoli, Messina, Katania, Taormina'dan geçtikten sonra, soylu yolcular nihayet Siraküza'ya varırlar. Oradan Malta'ya geçip daha sonra "güzel ve güler yüzlü" Korfu'ya varırlar (29 Nisan). Marchebeus adanın tarihiyle ilgili bilgilerden başka çağdaş yaşamdan da sahneler aktarır (yerel kıyafetler, halkın adet ve uğraşları, kırsal yöreler v.b.). Korfu'dan ayrıldıktan sonra yat Patra'ya doğru yol alır; gezginler buradan Delfi'yi ziyaret eder, en sonunda Zante'ye varırlar. (Marchebeus Zante hakkında da yazarken adanın nüfusu, ekinler, zift üretimi, liman, çok dilli insanları, kalesi v.b. hakkında veriler kaydeder). Daha sonra İlida'nın batı kıyısında karaya çıkıp Olympia'yı ziyaret ederler ve Navarin körfezine doğru devam ederler. Yat Peloponez'in güney kıyılarını dolaşıp Nafplion'a (Anabolu) gelir, gezginler buradan Argos, Mykene ve Tiryns antik kentlerini ziyaret ederler. Hydra, Poros, Egina adaları ve Korint'te durduktan sonra 22 Mayıs'ta Atina'ya varırlar, 28 Mayıs'ta ise gine deniz yoluyla Sunion burnunu geçip İzmir'e doğru yol alırlar. Marchebeus buradaki çarşıları, hamamları, limanı ve Efes kentini tarif eder. Daha sonra Midilli'ye demir atarlar, Assos'u ziyaret ederler, Truva'da Homeros'un izlerini ararlar. Tekrar yola çıkıp Çanakkale'den geçerler ve 8 Haziran'da İstanbul'a varırlar. İstanbul'da 20 gün kadar kalırlar. Dönüşte gine İzmir'den geçip "yanan piramit"e yani Siros adasına doğru yönelirler. Siros'ta hararetli yaz adanın "hararetli" şenlik geceleriyle uyum içindedir.
Yat yolcuları Tinos, Mikonos, Dilos, Naksos, Paros, Antiparos, Milos ve son olarak Kithira (Çuha) adalarında durduktan sonra Malta'ya, Sicilya kentlerine ve Roma devrinin muhteşem harabeleri ile dolu Napoli yöresinde seyahatlerine devam ederler. Yolculuğun genel koşulları, fiyatlar, yol boyunca rastlanan ilginç yerler ve bir güzergâh haritası, bu anlatımı tamamlayan öğelerdir. Batılı Avrupalıların ileride yapacakları ziyaretlerde tercihlerini haber veren bu yolculuk ne var ki Yunanlıların (günün dergi ve gazetelerinin) hiç dikkatini çekmiş değildi.
Yazan: İoli Vingopoulou
