İskoçyalı bir denizcinin oğlu olan Britanyalı mimar ve ressam James Stuart (1713-1788) erken yaşta resim yapmaya başlar; daha ergenken Society of Arts sanat okulu için burs kazanıp bu okula girip hem serbest desen hem geometri alanında yeteneklerini geliştirir. 1741 yılında, ezelden beri düşlediği Roma seyahatini kardeşlerinin ekonomik katkısı sayesinde gerçekleştirir. Yolun büyük kısmını yayan yaparak ve geçici işler yapıp para sağlayarak nihayet Roma'ya varır. Roma'da ressam Gavin Hamilton ile, mimar Matthew Brettingham ve gine mimar Nicholas Revett ile dostluk kurar.

Britanyalı mimar ve çizer Nicholas Revett (1720-1804) burada adı geçenlerle tanıştığında Roma'da Cavaliere Benefiale yanında resim öğrenimi yapmaktaydı (1742). Dört sanatçı 1748 yılının Nisan ayında yürüyerek Napoli'ye kadar olan yerleri gezerler ve bu sırada Revett ile Stuart Atina antik harabelerine ilişkin aslına sadık bir betimleme metni yayınlama önerisi'ni yazarak bu fikri geliştirirler. Fikirleri daha sonra girişime dönüşüp Roma'da antik yunan tutkunu olan Dilettanti grubu tarafından coşkuyla desteklenir. Hatta Dilettanti'ler Yunanistan seferinin masraflarını da karşılarlar. Stuart ve Revett Yunanistan'a 1751'in ilkbaharında gelip 2,5 yıla yakın bir süre kalırlar. Birçok sorun ve zorluk yaşadıktan sonra 1755'te İngiltere'ye dönerler.

Çalışmalarını özellikle Atina ve Attika çevresinde odaklamakla birlikte Korint, Selanik ve Delfi'yi de ziyaret ederler. Revett anıtların ölçülerini almayı Stuart ise desenlerini çizmeyi üstlenmişti. Desenlerin tümü yerinde tamamlanmıştı. İki araştırmacı kaydettikleri verilerin tamamen gerçeğe sadık olması için inceledikleri yapıların hemen hemen temellerine ulaşana dek kazı yaparlar. Kitabın giriş kısmında kendileri "Görünümü hoş kılacak herhangi bir öğe eklenmemiştir, insan yüzleri bile aslında olduğu gibidir" diye belirtirler.

Atina antik harabelerinin ressam ve mimar James Stuart ile Nicholas Revett tarafından yapılmış ölçme ve çizimleri adlı ilk cilt 1762'de basılır ve İngiltere'deki okur kitlesi tarafından büyük ilgiyle karşılanmanın yanısıra Avrupa'daki klasik (antik Yunan ve Roma) kültür edebiyatında bir kilometre taşı oluşturur. Stuart ünlü bir kişi olur, kendisine "Atinalı" sıfatı verilir ve Royal Society üyeliğine kabul edilir. Bunun tersine, Revett bir şekilde gölgede kalıp Stuart'la işbirliğine son verir ve kendi haklarını ona satar. Stuart öncelikle mimarlıkla uğraşıp İngiltere'de klasik yunan tarzında yapılan ilk binaların mimarı olur. 1788 yılında yapıtının ikinci cildini yayına hazırlarken ansızın ölür. Revett Dilettanti grubunun üyesi olarak arkeolojik seferlere devam eder, bunun yanısıra klasiğe çalan tarzda evler inşa eder. Revett 84 yaşındayken ölür. Dört ciltlik Atina antik harabeleri kitabının yayınını 1816 yılında Dilettanti Cemiyetinin öteki önde gelen üyeleri gerçekleştirir. Bu kitaptaki desenler antik anıt ve mimari parçaların kuşbakışı görünümlerini, kesit ve ayrıntılarını gösteren 300'den fazla mükemmel bakır gravürden oluşmaktadır. Desenleri her anıtın kullanımıyla ilgili açıklamalar, arkeolojik gözlemler ve gezi izlenimleri tamamlamakta. Bu yaklaşım, eski anıtların genel ve çoğunlukla hayal ürünü olan görüntülemelerinin yerine ayrıntılı ölçmeler koymakla yeni bir çağ açmış olur. Sözkonusu baskı yapıtın birinci cildinin fransızca çevirisi olup gravürler asıl çizimden daha küçük boyutlarda oyulmuştur.

Britanya aristokrasisinin birçok kulüplerinden biri olan Dilettanti (Amatörler) Cemiyeti 1734 yılında, güzel sanatlara karşı eğilimi ve sevgisi olan üyelerinin iletişimini sağlayabilmek için kurulmuştu. Özellikle İtalya'ya yapmış oldukları seyahatlerden sonra, ileride Cemiyetin üyesi olacak kişiler yayınladıkları bir kitabın giriş yazısında belirttikleri gibi "kendi memleketlerinde de bu nesnelerden bir çeşni koruyabilmek", yani antik Yunan ve Roma sanatıyla uğraşabilme olanağına sahip olmak istemişlerdi. Dilettanti Cemiyeti zamanla, Yunanistan'da 1846 yılına dek yapılmış en önemli arkeolojik çalışmaları esinlendirme, destekleme ve gerçekleştirme konumuna geçti. Aynı zamanda bu ve bunlara benzer arkeolojik seferlerin sonuçlarını tarihe kalmış son derece önemli yayınlarla kamuya duyurdu. Öte yandan 18. yüzyıl Avrupa'sında Klasisizm akımının pekişmesi ve Avrupa kamusunun özellikle antik yunan mimarisi hakkında kapsamlı bir bakış edinmesinde katkıda bulunmuştu. Arkeoloji biliminin gelişmesi sürecinde kurtarıcı bir nitelik taşıyan Cemiyetin bu çalışmaları ne var ki antik harabeler için her zaman ve aynı derecede kurtarıcı değildi. Zamanın modası olan antik eser aşkı ve avı adına bu arkeolojik seferlere katılanlar anıtlar için tahrip edici olan uygulamalara da başvurmuşlardı.

Yazan: İoli Vingopoulou

• 

  Title page.

• 

  General view of Athens, charting the main sights and monuments. Salamis, Aegina and the coast of the Peloponnese in the background.

• 

  Vignettes of chapters 1, 2 and 5 of Les antiquités d'Athènes by Jame Stuart and Nicholas Revett: ancient coins, inscriptions and architectural features.

• 

  The Gate of Athena Archegetis in Athens.

• 

  Plan of the Gate of Athena Archegetis.

• 

  Elevation of the façade and side of the Gate of Athena Archegetis in Athens.

• 

  Drawings of the architrave and column capital of the Gate of Athena Archegetis. Bottom plan of the entablature.

• 

  Gate of Athena Archegetis: 1. Capital of the antae, with a section of the entablature. 2. Section of the capital of the antae. 3. Section of the cornice.

• 

  Plan of the Temple of Artemis Agrotera on the southern bank of Ilissus river.

• 

  The Temple of Artemis Agrotera at Ilissus river.

• 

  Elevation of the front of the Temple of Artemis Agrotera at Ilissus river.

• 

  1. Elevation of the southern side of the Temple of Artemis Agrotera on Ilissus river. 2. Longitudinal section of the temple.

• 

  1. Base and capital of the columns, entablature of the Temple of Artemis Agrotera at Ilissus river. At the time of Stuart and Revett's investigation, the frieze of the temple had already been destroyed and the relief depicted is a fragment of a relief discovered elsewhere in Athens, whose dimensions fit those of the missing part. 2. Elevation of quarter of a column. 3. Drawing of the flutings of the column.

• 

  Plan, profile and section of angular capital belonging to the Temple of Artemis Agrotera.

• 

  Temple of Artemis Agrotera: Capital and base of one of the antae, with the different architraves which were employed in the building. Fig. 1. The architrave within the portico. Fig. 2. The architrave to the pronaos. Fig. 3. Cymatium on the upper fascia of the architrave of the pronaos. Fig. 4. The architrave to the opisthodomos.

• 

  The Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds) in Athens. The Acropolis in the background. The person standing at the entrance of the monument with his back turned is Seikh Mustafa, chief of the order of Whirling Dervishes, who used the monument as their tekije (dervish lodge). The image also depicts an woman from affluent family promenading with her daughters and maidservant.

• 

  Plan of the Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds).

• 

  Elevation and section of the Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds).

• 

  Fig. 1. The external mouldings of the Tower of the Winds. Fig. 2. A section of the uppermost of the three steps which form the basis or stereobata on which the building stands.Fig.3. A quarter of the roof of the Tower of the Winds. Fig. 4. A section of half the aforesaid roof. Fig. 5. The fragment of a capital marked B in the preceeding figure, and which in Plate III of this chapter is, with some restorations made to support the conical Marble and the Triton.

• 

  Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds), Athens:

  Fig 1. The capital and entablature of the portico before the door. Fig. 2. A fragment of the Dentells belonging to the cornice of the entablature. Fig. 3. The profile of the cornice belonging to the circular projection under the figure of ΝΟΤΟΣ.

• 

  Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds) in Athens: The capital of one of the antae, with traces of the entablature and the entrance frame. (Drawing based on a small remaining fragment of the capital).

• 

  The internal mouldings of the Tower of the Winds: Fig. 1. The lower cornice. Fig. 2. The second cornice, enriched with dentels and modilions. Fig. 3. The soffit of the second cornice. Fig. 4. The circular fascia with the inferior part of one of the columns which it supports, likewise the capital and the entablature of those columns. Fig. 5. Explains the manner in which the cabled part of the flutings on those columns are terminated.

• 

  Three of the eight dials on the Tower of the Winds. Under the word ΝΟΤΟΣ is that on the south side; under ΕΥΡΟΣ is that on the south-east side; and under ΑΠΗΛΙΩΤΗΣ, that on the east side of the Tower.

• 

  Tower of the Winds (Horologion of Andronikos Kyrristos) in Athens: Two more of the eight dials. Under the word ΚΑΙΚΙΑΣ, is that on the north-east side; and under the word ΒΟΡΕΑΣ, that on the north side of the tower.

• 

  Reliefs of the eight winds from the Horologion of Andronikos Kyrristos (Tower of the Winds): 1. ΒΟΡΕΑΣ, Boreas, north wind. 2. ΚΑΙΚΙAΣ, Kaikias, north-east wind 3. ΑΠΗΛΙΩΤΗΣ, Apeliotes, east wind. 4. ΕΥΡΩΣ, Euros, south-east wind 5. ΝΟΤΟΣ, Notos, sοuth wind. 6. ΛΙΨ, Lips, south-west wind. 7. ΖΕΦΥΡΟΣ, Zephyros, west wind. 8. ΣΚΙΡΩΝ, Skiron, north-west wind.

• 

  Vignettes of chapters IV and V: Ancient coins, inscriptions and reconstructive drawing of the top of the Choregic Monument of Lysicrates in Athens.

• 

  The Choregic Monument of Lysicrates seen from the court of the hospice of the Capuchin monastery, where it was situated. A Capuchin monk living at the monastery.

• 

  Plan of the Choregic Monument of Lysicrates in Athens. The preserved part of the monument is shaded in the drawing.

• 

  Elevation and section of the Choregic Monument of Lysicrates in Athens.

• 

  Choregic monument of Lysicrates in Athens: The base of the column with the circular zoccolos or steps which are immediately above the quadrangular basement.

• 

  Choregic monument of Lysicrates in Athens: The external face of the capital, with the entablature, and half one of the tripods.

• 

  Choregic monument of Lysicrates in Athens: The plan reversed, and the sections of the capital, with the elevation of half the unfinished part of the capital.

• 

  Choregic monument of Lysicrates in Athens: Fig. 1. A quarter of the upper surface of the Tholus or Cupola. Fig. 2. A section of the cupola made on the line CD of the foregoing figure. Fig. 3. A section of part of the cupola on the line EF. Fig. 4. A section of the helix or scrol marked A in Fig. 1, and 2. Fig. 5. represents the remains of the vitruvian scrols.

• 

  Choregic monument of Lysicrates in Athens: Fig. 1. The flower on the top of the tholus or cupola. Fig. 2. The plan of the upper surface of the flower. Fig. 3. A perpendicular section of the top of the flower, made through the line A, B, C of the preceding figure.

• 

  Relifs from the Choregic Monument of Lycirates in Athens: The story of Dionysus and the Tyrrhenian pirates.

• 

  Hadrian's Library, seen from the house of Nikolaos Logothetis, consul of Britain in Athens. In the foreground, the soap mills, an Ottoman aga receiving a visitor and an Albanian groom.

• 

  Plan of Hadrian's Library, Athens. The remaning part is shaded in the drawing.

• 

  Hadrian's Library in Athens: 1. The elevation of the portal of Hadrian's Library and the facade to the north of the portal. 2. A section of the front wall with a profile of the portal and the southern pteroma, with one of the columns between the portal and the northern pteroma. 3. Hadrian's Library in Athens: The section of the portal and of the gate-way of entrance before which it is placed. 4. Part of the external face of the lateral wall or flank of this building.

• 

  Hadrian's Library in Athens: 1. The base of one of the four fluted columns of the portal. Fig. 2. The cornice of the lateral walls and of the exhedrae. Fig. 3. The architrave of the gate-way or entrance before which the portal in the middle of the front is placed. Fig.4. A section of the aforesaid architrave.

• 

  Hadrian's Library in Athens: 1. The capital and entablature of the columns on the front of the building. 2. Section of the capital. 3. Bottom plan of mouldings. 4. Architrave of the interior of the portal and moulding of the abacus of the capital, continued underneath the architrave.

• 

  Hadrian's Library in Athens: Fig. 1. The plan of the capital. Fig. 2. The angular view of the capital.

• 

  Hadrian's Library in Athens: Plan and elevation of the ruins on which part of the church of Megali Panagia was built. 1. Elevation of ancient arcade 2. Plan showing the ruins of ancient structures within the church. 3. Mouldings and impost of the ancient arcade within the church. 4. Section of the architrave supported by the columns and pilaster adjacent to the church. 4. Capital of the pilaster.