Cythera
Yunan denizlerindeki bütün adalar gibi Kithira (Çerigo, Çuha) adası da ilk kez 15. yüzyıl başlarında elyazması olarak çıkan çok önemli bir "isolario"da (ada-sahil haritaları kitabı) görünür. Adı “Liber İnsularum Archipelagi” olan bu kitap daha sonra çıkmış olan B. dalli Sonetti (1485) ve Β. Bordone'nin (1547) "isolario"ları için bir örnek oluşturur. Sonetti, yaptığı haritaları vezinle yazılmış yorumlarla tamamlar, Bordone ise kendine özgü haritalarına adanın tarihi, iklimi ve söylencelerine ilişkin bilgiler ekler.
Kithira adası 16. yüzyıl sonlarına doğru G. Fr. Camocio'nun çığır açıcı "isolario"su (1574) ve bundan etkilenen G. Rosaccio'nun daha sonra yayınlanan ada haritaları (1598) arasında yer alır. H. Beauvau'nun seyahatnamesinde (1615) yer alan Kithira haritası ise birkaç yıl önce çıkmış ve büyük başarı görmüş bir kitaptaki haritayı kopya eder. Tüm benzer eserlerde olduğu gibi Antonio Millo'nun (1582-91) haritaları da dönemin basılı kitaplarından alınmış gravürlerle tamamlanır. Yunan asıllı Antonio, çizdiği haritaların - ve bu arada Kithira haritasının - üzerinde deniz trafiğinin tehlikeli noktalarını işaretler. Yer adlarının saptanmasına gelince, Millo, dönemin liman rehberlerinden (portolan) yararlanır.
1620 yılında T. Porcacchi kazıma tekniğinin yeni usulü bakır baskı tekniğiyle büyük başarı kazanan kendi ada haritasını yayınlar. Gravürde bakır baskı tekniği, daha fazla ayrıntının kaydedilmesi, daha çok ve daha doğru bilgiler sağlaması açısından elverişli olup yavaş yavaş tüm kitapların resimlenmesinde kullanılmış; 19. yüzyıl başlarında ise bakır baskının yerini taş baskı almıştır. 17. yüzyıl ortalarında Venedik gravür stilinin güzel küçük bir örneği olan Μ. Boschini'nin kitabında Kithira haritası bütün öteki haritalar gibi tarih-coğrafya içerikli açıklayıcı bir metin eşliğindedir. Fr. Piacenza'nın (1688) "isolario"su, mükemmel bir kazıma ile yapılmış haritalarla Ege denizi adaları Kıbrıs ve Peloponez hakkında bol bilgiler veren metinler içermektedir.
17. yüzyılın sonlarına doğru Venedik'te Argonotlar Kozmografya Akademisi'ni kuran V.M. Coronelli'nin bastığı kitaplar başka dillere çevrilir, kopyaları yapılır ve benzer birçok esere esin kaynağı olur. Bu eserlerde yer alan yüzlerce gravür (bakır baskı) çoğunlukla Venediklilerin Osmanlı-Venedik savaşlarında (1684-1687) kazandığı zaferleri över. Bu kitaplarda Kithira kalesi ve merkezinin (Hora) haritası (V.M. Coronelli, 1687); Kithira kalesi planı, liman haritası ve İyon deniziyle Ege denizinin birleştiği yöreyi gösteren bir harita yer almaktadır (V.M. Coronelli, 1688). Sözkonusu çizimler ve çeşitlemeleri Coronelli'nin eserlerinin birçok yeni baskısında yada çevirilerinde kopya edilmiş; aynı yıllarda yayınlanmış tarih kitapları ve basılı coğrafya kitabının resimlemesinde, hatta daha sonraki yıllarda yayınlanmış seyahatnamelerin resimlemesinde de kullanılmıştır. V.M. Coronelli'nin 1708 baskısı kitabında ve aynı yıl içinde yeniden basılan V.M. Coronelli/ 1708 baskısında yer alan gravürlerin birçoğu Argonotlar Kozmografya Akademisinin daha eski yayınlarında görülen tablo konularını yinelemekle beraber son derece ilginçtir.
Gine bu sıralarda yayınlanan J. Sandart (1686) eserinde (1686) 16. yüzyıl sonlarında yayınlanmış benzer gravürlerden etkiler görülür. Gravürlerinin üstün tekniğiyle ün kazanan yayıncı gravürcü Ol. Dapper'in zengin içerikli eserinde ("Archipel", 1688) Kithira'nın haritası ve sikke görüntüleri yayınlanır. J. Sandrart'ın 1687 baskısı kitabında yer alan tablolar çoğu Venedik hakimiyetinde bulunan kale ve yer manzaraları gösterir. 6. Osmanlı-Venedik savaşında (1684-1699) Venediklilerin Osmanlılarla çarpışmalarında kazandıkları zaferleri öven birçok eser bulunmaktadır. Örneğin J. Enderlin'in yayınladığı eserlerde (1686) hem daha eski hem çağdaş yayınlardan tablolar kopya edilir. 17. yüzyıl sonlarında J. Peeters'in yayınları (1690) Batı hristiyan güçlerinin Osmanlı-Venedik savaşlarında kazandığı zaferleri över. Bu yayınlarda Adriyatik denizinden Hindistan'a dek uzanan bir coğrafyadan şehir liman ve başka yer görüntüleri görülebilir.
J. Seller, Akdeniz kıyılarının ilk ayrıntılı haritası olan ve "English Pilot..." (okunuş: İngliş Paylot) adıyla bilinen eserin yaratıcısıdır. Sözkonusu eser ilk kez 17. yüzyılda yayınlanır, birçok yeni baskı yapar ve 19. yüzyıl dahil olmak üzere uzun süre kaynakça olarak kullanılır (burada sözkonusu olan 1771 baskısıdır). Seller'in toplu eserleri gemicilik haritalarında ingilizceyi geçerli dil kılmış ve ilerideki harita yayınlarını önemli ölçüde etkilemişti. Eserde ada sahillerinden çizimler yer alır.
Kithira kalesinin (Kastro) bir tek ve çok özel görüntüsüne İngiliz asıllı zor karakterli bir tüccar olan Al. Drummond'un seyahatnamesinde (1754) rastlarız. Ondan yarım asır sonra ise (1800) Yedi Adalarda uzun süre yaşamış ve bu adaların sosyoekonomik durumu hakkında en etraflı tarihçeyi kaleme almış olan Fransız devlet memuru A. Grasset de Saint Sauveur'ün üç ciltlik eserine ek olan "Atlas"ta Kithira adasıyla ilgili gravürler arkeolojik eserler, yer manzaraları, demirleme noktalarını gösteren haritalar ve sikke tablosu içerir. Aynı yıl içinde D. and Ν. Stephanopoli kardeşlerin, Mani (Manya) beyi Canetos Grigorakis'e Napolyon'un bir mektubunu götürme amacını güden, dolaysıyla siyasi niteliği olan seyahati, yayınladıkları seyahatnameye (1800) Kithira'nın bir görüntüsünü ve adadaki antik kutsal bir alandan arkeolojik eser görüntüleri katmalarına engel olmaz. J. abbé Barthélemy'nın roman uslubuyla yazdığı seyahat anlatısında (yeni baskı 1832) antik yunan dünyasının panoraması romantik bir biçimde sergilenir. Harita ve çizimler eşliğinde çıkan bu eserde Peloponez'in Sparta yöresi ve Kithira haritası da yer alır.
Fransız asıllı mimar ve ressam A.L. Castellan'ın çizimlerini (1808) nesnellik ve duyarlık niteler. Castellan İstanbul'a yaptığı seyahatte önce Kithira adasına çıkar. Eserinde Kithira'dan arkeolojik eser çizimleri, çeşitli görüntüler, planlar, adanın haritasını görürüz. J.B.G.M. Bory de St. Vincent'ın yayına hazırladığı kitaba ek olan "Atlas"ta (1823) gördüğümüz Kithira kalesi görüntüsü kayda değerdir. Yunanistan'daki örf ve adetler ile kıyafetler ve tarihî anıtlar hakkında yayınlanmış birçok kitap arasında Griechenland adlı eserde (yaklaşık olarak 1825) yer alan görüntüler daha önce yayınlanmış ve rağbet görmüş başka seyahatnamelerden alınmıştır. Böylelikle, "Kithira merkezinde (Hora) Venedikliler kalesi" başlıklı tablo J.B.G.M. Bory de Saint-Vincent'ın aynı konulu tablosunun kopyasıdır.
O.M. von Stackelberg 19. yüzyıl başlarında (1834) Yunanistan'a yaptığı seyahatten sonra, tarihî alanlarla arkeolojik anıtları o sıralarda doğmakta olan romantizm akımına göre aktarmayı başarmıştır.
Kithira adasının deniz yollarındaki önemli coğrafya konumu, demir atma noktalarını gösteren haritalar (J. Roux, 1804) ve sahil çizimleriyle kanıtlanmaktadır (E. Rey in 1867). 19. yüzyılda yayınlanan kitapların görsel zenginliği içinde, Kithira adası, yeni yayılmakta olan empresyonist akımın etkisinde yapılmış resim tablolarında görülür. Bunun örnekleri Cr. Wordsworth'un çok başarılı eseri (yeni baskı 1882), Ed. Lear'in manzaraları (1863), ve Α. von Schweiger Lerchenfeld'in bol resimli eseridir (1887).
Yazan: İoli Vingopoulou