Bütün Ege adaları gibi Kuzey Sporat'lar da ilk kez 15. yüzyıl başında «Liber Insularum Archipelagi» adını taşıyan elyazması "isolario"da (ada-sahil haritaları kitabı) kaydedilir. Bu eser daha sonra üretilmiş elyazması yada basılı "isolario"ların tümüne örnek olmuştu (B. dalli Sonetti, 1485; B. Bordone, 1547). Sonetti, haritalarını sone biçiminde vezinle yazılmış yorumlarla tamamlar, Bordone ise haritalarını adaların tarihi ve yerel efsanelere ilişkin bilgilerle tamamlar. Tüm benzer eserlerde olduğu gibi Antonio Millo'nun (1582-91) haritaları da dönemin basılı kitaplarından alınmış gravürlerle tamamlanır. Yunan asıllı Antonio, çizdiği haritaların üzerinde - bunların arasında Sporat takımadaları da dahil - deniz trafiğinin tehlikeli noktalarını işaretler. Yer adlarının saptanmasında, Millo, dönemin liman rehberlerini (portolan) kullanır.

16. yüzyıl sonlarına doğru Kuzey Sporatlar o dönemde çığır açıcı bir eser olan G. Rosaccio'nun (1598) haritaları görülür. Yarım asır sonra yayınlanan (1658) Μ. Boschini'nin  "isolario"su (Venedik gravür sanatının güzel küçük bir örneği) gibi benzer eserleri etkiler. Bu haritalar arasında yer alan Sporat adaları haritası tarih-coğrafya içerikli açıklamalar eşliğindedir. Nefis bir kazıma ile yapılmış haritalardan oluşan Fr. Piacenza'nin (1688) ada-sahil haritaları, Ege denizi adaları, Kıbrıs ve Peloponez hakkında zengin bir yazınsal malzeme de içermektedir.

1688 yılında yayıncı ve gravürcü Ol. Dapper, gravürlerinin üstün kalitesinden dolayı önemli bir eser olan "...Archipel..." başlıklı eserini yayınlar. Sporat adalarının haritasını tamamlayan metin antik yunan ve latin edebiyatı kaynaklarıyla çağdaş seyahatnameler ve haritalara dayanır.

Gezgin edebiyatında hem metin hem görüntü açısından dönüm noktası oluşturan üç eserin ikisinde Sporat adalarının haritası, üçüncüsündeyse sözkonusu adalarda bulunan arkeolojik eser görüntüleri yer alır. Bu eserlerden ilki, güzergâhı ve metin dokusu bakımından son derece değerli bir yapıt olan doğa bilimci J. Pitton de Tournefort'un seyahatnamesidir (1717). Eserde Skiros adasının haritası yer alır. İkinci eser M.G.F.A. Choiseul- Gouffier'nin Doğu evrenini "canlı" görüntülerle Avrupa okur kitlesine yakınlaştıran görkemli seyahatnamesidir. Eserde Skiros adasındaki yerleşim merkezinin bir görüntüsü yer alır.  Sporat adalarından sözeden üçüncü eser, Dilettanti Cemiyeti üyesi olan İngiliz asıllı arkeoloji-sever J. Stuart / N. Revett'in yayınladığı (1816), tarihî anıtlar hakkında ölçmelere dayanan ilk kapsamlı çalışmalarıdır. Bu eserde Sporat adalarındaki tarihî anıtlardan mimarî planlar ve antik sikkeler yer alır.

Skiros ve Skopelos adalarının limanlarında stratejik demirleme sahaları, kendi alanında önemli bir eser olan J. Roux'nun liman rehberinde kaydedilir (1804). 19. yüzyıl sonlarına doğru, hacılık seyahatleriyle arkeolojik ve diplomatik seferlerin yerini yavaş yavaş aynı mekânlara yapılan gerçek geziler alır. Böylelikle Α. Von Schweiger Lerchenfeld'in bol görüntüler içeren seyahatnamesinde (1887) çeşitli yer manzaraları, halk kıyafetleri, tarihî anıt ayrıntıları vs. yer alır.

Yazan: İoli Vingopoulou