VAN MOUR, Jean Baptiste
Fransız-Flaman ressam Jean Baptiste Van Mour (1671-1737) Valenciennes şehrinde marangoz bir babadan doğar. Jacques-Albert Gérin'nin atölyesinde güzel sanatlar eğitimi görürken çalışmalarıyla soylu bir siyaset adamı olan marki Charles de Ferriol'un dikkatini çeker. Ferriol Sultan III. Ahmet padişahlığı ve Lâle Devri sırasında İstanbul'da Fransa sefiriyken Van Mour buraya davet edilir (1699). Kendisine Osmanlı İmparatorluğunda yaşayan insanlardan yüz tane değişik tip resmetmesi görevi verilir. Ferriol 1711'de Fransa'ya döndükten sonra da Van Mour başka diplomatlar hesabına çalışır.
Doğu'nun değişik millet ve kıyafetlerinin sergilendiği, yüz tane gravürü içeren sözkonusu yayın Batı Avrupa'da çok sevildi, beş dile çevrildi ve başarısı ancak 18. yüzyıl sonlarında Choiseul-Gouffier'nin ilham dolu eseri yayınlanınca gölgeye düştü. Van Mour 1725 yılında Fransa Kralının Doğu'daki resmi ressamı ünvanını aldı; 1727'de ise Flaman elçi Cornelis Calkoen Van Mour'dan Sultan III. Ahmet'le görüşmesini resmetmesini ister. Elçiye refakat etme iznini elde eden ve daha önceden osmanlı protokolüne zaten aşina olan ressam, padişah sarayında yapılan nadir ve görkemli kabul merasimlerini görüntüleyen bir seri tablo çizer. Bu tabloların birçoğu bugün Amsterdam'da Rijksmuseum'un koleksiyonlarında bulunmakta. Van Mour osmanlı başkentinde ölmüş ve büyük bir olasılıkla Galata'daki katolik kabristanda gömülmüştür. İnsan tipleri görüntülemesi fikri ilk olarak 16. yüzyılda Nicolas de Nicolay'ın seyahatnamesi ile ortaya çıkar. 17. yüzyılda ise gezgin Pietro de la Valle de yazılarında belirttiği gibi aynı amacı gütmesine karşın bunu hiç bir zaman gerçekleştiremez. Ferriol ise Van Mour'un yapıtlarıyla devrinin en başarılı yayınını gerçekleştirmiş olur. Yayında, resimlere eşlik eden günlük yaşama ilişkin açıklayıcı ve ayrıntılı metinler dışında ayrıca sufi derviş müziğinden bir parça da yer almakta.
Sözkonusu baskıdaki bakır gravürler çeşitli rütbeli kişiler, değişik milletlerden insan tipleri, tüccarlar, seyyar satıcılar, haremden sahneler, bir türk düğünü ve cenaze törenini içermekte. Ayrı bir yayında renklendirilmiş olarak da çıkmış olan bu gravürlerin kopyaları daha sonra çıkmış olan birçok seyahatnamenin resimlemesinde kullanıldı. Özellikle ilgi uyandıran resimler arasında kadınları hem kamu hem özel hayatlarında görüntüleyen resimler bulunmakta.
Yazan: İoli Vingopoulou
VAN MOUR, Jean Baptiste - Thrace
-
-
-
-
-
-
Albanian tripe butcher bringing lamb intestines to the cats of the Grand Bazaar of Istanbul.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Jewish merchant visiting the harem to show her merchandise to the women confined in the harem.
-
-
-
-
The tune to which the whirling dervishes of Pera dance (transcribed for keyboard instrument).
-
Sultan Ahmed III in the palace with Kizlar Agası (head of the eunuchs).
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Saka, dervish who distributes water on the street for charity.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Turk lover slashes his arm with a knife in front his beloved as proof of his love.
-
-
Kapı Ağası, head of the white eunuchs of the Sultan's palace.
-
-
-
-
-
-
-
-
Bostancıbaşı, head gardener and executioner, in ceremonial dress.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
