RYCAUT, Paul
İngiliz asıllı diplomat ve yazar Paul Rycaut (1628-1700) Londra'ya yerleşmiş bir tüccarın onuncu oğluydu. Cambridge üniversitesinde okur, birkaç yıl boyunca Avrupa Asya ve Afrika'da seyahat eder ve 1661 yılında, İngiltere kralı II. Charles sefaretinde ataşe yazman olarak sultan Mehmet IV. (Avcı Mehmet) döneminde Osmanlı İmparatorluğu başkentine gelir.
Burada kaldığı sekiz yıl zarfında, Rycaut, bulunduğu mevkiiden Osmanlı Türklerinin örf adet ve dinlerini inceler. Bu arada çeşitli görevlerle iki kez döndüğü Londra'da, ülkesinin Babıali ile imzaladığı barış antlaşması maddelerini içeren "Kapitülasyonlar"ı yayınlar. Rycaut'un diplomasi yetisi ve özellikle Osmanlı hakimiyetindeki deniz sularında gezen İngiliz gemileri için ayrıcalıklar elde etmeyi başarması, kendisinin kısa zamanda İngiltere'nin İzmir'deki Başkonsolos görevine atanmasına yol açar. Bu görevde 11 yıl kalır (1667-1678) ve bu süre içinde, Rycaut, İngiltere'nin Orta Doğu ile ticarî ilişkilerinde ülkesinin leyhine şartlar elde etmeyi başarır.
1685 yılında, 24 yıl boyunca memleketinden uzak kaldıktan sonra diplomatik görevini İrlanda'da sürdürür ve ülkesinin tüm iç siyasal çalkantılarına karşın siyasi gücünü yitirmemeyi başarır. Ölümü 1700 yılına rastlar.
Doğu Akdeniz'de faaliyet göstermiş İngilizler arasında en önemli kişiliklerden biri olan Rycaut'un kaleme aldığı eserlerden, Londra'da 1667 yılında yayınlanan “The present State of the Ottoman Empire” adlı kitap üstüste yeniden basılır ve öteki Avrupa dillerine çevrilir. Rycaut'un ikinci önemli eseri, İngiltere kralının siparişi üzerine yazdığı, 1679 yılında Londra'da yayınlanan ve 1690'da fransızcaya çevrilen “Greek and Armenian Churches”adlı kitaptır. Üçüncü önemli eseriyse 1680 yılında Londra'da basılan “The History of the Turkish Empire” adlı kitaptır. Rycaut'un Osmanlı devletinin toplumsal kurumları ve tarihine ilişkin kitapları, bir Batılının gözünde muhteşem olan ancak değişik tür inançlar güden bu Doğu imparatorluğunu tanıyabilmek için yıllarca el kitabı olmuş ve daha sonra yazılmış metinlerin tümünü etkilemiştir.
Rum Ortodoks Kilisesi ile ilgili kaleme aldığı incelemede, Rycaut, cehalet yüzünden hem ruhban sınıfının hem halkın sefalet içinde olduğu görüşüne katılmakla birlikte, ortodokslara sempati gösteren ilk Batılıdır. Ortodoks kilisesinin hayatta kalışına şaşkınlığını belirtmekten başka Roma Kilisesi'nin zorbalığından da söz eder. Dinî perhiz ve bayramlar, pagan örf ve adetler, aziz ikonalarının dolaştırıldığı dinî törenler hakkında yazar, ikonaların sanat uslubunu oldukça kaba bularak eleştirir, din adamlarının patrikle aralarındaki tartışma ve düzenlemelere müdahale eder ve kitabının bir bölümünü başlıbaşına Athos (Aynaroz)'a ayırır. Kitabın II. bölümünde "Anadolu'daki mahşerin yedi kilisesi"ne ziyaretini anlatır. III. bölümde patriklerin seçimi ve Kilise hiyerarşisi hakkında, VII. bölümden X. bölüme ve XII. bölümden XV. bölüme dek dinî sırlar (kutsallaştırıcı ayinler) hakkında açıklamalar yazar. V. ve VI. bölümler Rum Ortodoksların dinî perhiz ve yortularını (bayram), XVI. ve XVII. bölümler ise ayinler ve ikona tapınmasını inceler. Son olarak XVIII. ve XIX. bölümler Batılı hristiyanların Ege denizi adalarındaki varlığı ve hakimiyeti, "Kutsal Ruh kimden çıktı (Baba'dan mı yoksa Baba ve Oğul'dan mı)" sorusu, ayazmalar ve gizli (apokrif) İnciller hakkındadır.
Yazan: İoli Vingopoulou
RYCAUT, Paul - Thrace
-
Frontispiece. The Sultan with a numerous suite of officials and soldiers at Istanbul.
-
-
A servant to the Sultan. The turban-bearer to the Sultan (Dulbendar Aga).
-
The sword-bearer to the Sultan (Silahdar Aga). The water-bearer to the Sultan (Ibriktar Ağa).
-
-
Kizlar Agasi, head of the black eunuchs of the imperial harem.
-
-
-
Bostanci Bashi, head gardener and executioner of the imperial court.
-
-
-
-
-
Deli, member of the Grand Vizier's guard. Chavus Bashi, head usher of the Divan.
-
-
Janissary. Head of the Janissary corps (Aga of the Janissaries).
-
