ANDREOSSY, Antoine-François.
Fransız asıllı ordu mensubu, diplomat ve hidrografi uzmanı kont Antoine François d'Andréossy (1761-1828) askerî eğitim alır ve 1787 yılından itibaren topçu sınıfında üsteğmen olarak ordu harekâtlarına katılır. Fransız İhtilâli sırasında önce eski yönetimle topçu subayı görevinde bulunur, ancak kısa zamanda İhtilâlciler cephesine geçerek birçok askerî operasyona katılıp ardarda başarılar elde eder. 1797 yılında genel tuğgeneral ünvanını alıp Napolyon Bonapart'ın özel kurmay kadrosuna seçilir.
Kont D’Andréossy Fransa'nın 1798'de yaptığı Mısır askerî harekâtına katıldığı sürede asker ve bilimadamı olarak üstün başarılarıyla ün kazanır. Savaşın beraberinde getirdiği tehlike ve zorluklara rağmen doğu Akdeniz kara ve deniz sularında yaptığı inceleme ve ölçümler Mısır Enstitüsü üyeliğine seçilmesine yol açar. 1799 yılında Genel Kurmay başkanı ve topçu komutanı rütbelerini alır ve İngiltere elçiliğine atandığı 1802 yılına dek bu savaş devrinin tüm ordu harekâtlarına katılır. 1803 yılında İngiltere'den geri dönüp Avusturya'ya karşı yapılan seferde topçu sınıfı genel denetimi görevini üstlenir. Austerliz muharebesine katılır, Presbourg antlaşmasında yetkili bakan olarak bulunur, ardından Viyana elçiliğine atanır ve 1808 yılına kadar burada kalır. Bu süre içinde Albrecht Dürer'in suluboyayla yapılmış bir seri tablosuna sahip olur. I. Napolyon, D’Andréossy'nin üstlendiği görevlerin tümünde gösterdiği yetkinlik karşılığında kendisini birçok kez ödüllendirir.
1812 yılında kont D’Andréossy elçi olarak Babıali'de son derece önemli özel bir görev üstlenir. Avrupa hükümdarları daha 16. yüzyıldan beri Babıali'ye gönderdikleri diplomatik ve askerî ekiplere çeşitli bilim uzmanları da katarlar, bunların araştırmalarından ve biriktirdikleri verilerden elde edilen sonuçlar ise bilimsel inceleme biçiminde yayınlanırdı. Fransa-Osmanlı devleti ilişkilerinin kritik bir döneminde (18. y.y. sonu - 19. y.y. başı) Andréossy'nin Osmanlı başkentinde bulunuşunun amacı iki yönlüydü: Bir yandan diplomatik ilişkiler öte yandan bilimsel araştırmalar. İstanbul'da kaldığı sürede (1812-1814) Andréossy, Fransa'nın çıkarlarını savunmanın yanısıra, Mısır'dayken de yapmış olduğu gibi, hidrografik ve hidrostatik ölçümlerinden edindiği malzemeyi inceler. 1815 yılına dek, devrinin siyasi ve askeri olaylarına yüksek mevkilerde görevli olarak katılır, bu tarihten sonra ise işinden çekilip zamanını bilimsel eser yazarlığına ayırır. 1818 yılında yeniden siyaset ve kamu meselelerine çağrılır. 1824'te Académie des Sciences (Fransız Bilimler Akademisi) üyesi ve 1827'de milletvekili seçilir. Andréossy'nin yayınlanmış 14 tane bilimsel ve askerlikle ilgili eseri bulunmakta, adı ise Paris merkezinde Arc de Triomphe (Zafer takı) anıtına kazılmıştır.
Yazan: İoli Vingopoulou
ANDREOSSY, Antoine-François. - Istanbul
-
The Hippodrome of Istanbul with the mosque of Sultan Ahmed I. Hagia Sophia on the left.
-
Cave of volcanic minerals near Anadolu Kavaği, where the Bosporus joins the Black Sea.