STACKELBERG, Otto Magnus

Ailesinin onbeşinci çocuğu olan Otto Magnus von Stackelberg (1787-1837) Estonya'da doğup büyüdü ve orada eğitim gördü. Eğitimini Almanya ve Moskova'da sürdürdükten sonra İtalya'ya gider; oradayken resim ve öteki güzel sanatların ve antik çağ kültürünün yaşamını belirleyeceğinin bilincine varır. 1810-1813 yıllarında yaşadığı Yunanistan'da, Avrupalı sanatçı aydın ve tüccarlardan oluşan büyük bir cemaatle tanışıp Atina, Egina, Figaleia ve Anadolu'da yaptıkları kazı çalışmalarına katılır. Daha sonra Roma'ya giderek burada 12 yıl kalır, İngiltere, Fransa ve Hollanda'yı gezer, yaşamının son iki yılını ise kendi memleketinde geçirir.

Yaşadığı devirde hakim olan antik çağ hayranlığından ve doğa yaşam sanat birliğini savunan romantizm akımından esinlenen Stackelberg, Yunanistan ve İtalya'ya yaptığı geziden sonra eserinde eski anıtlar ve çağdaş insanlardan birarada sözederken çağının dünya görüşünü dile getirmekteydi. Kendi sözleriyle "Bir sentezin haşmeti, abartılı ve kendini heder edici tutkudan çok, ortaya koyduğu dinginlik ve yalınlıkta bulunuyor". Çizdiği insan figürlerinde gerçeğe olabildiğince yakın olma kaygısı bunları "yitirilecek bir tarihsel an" gibi görmesinden kaynaklanıyor. Stackelberg'in yaptığı bakır baskılar etraflı açıklamalarla tamamlanmakta.

Yerlilerle ilişkileri hakkında Stackelberg şunları yazmakta: "Bana yaklaşan köylüler eskizlerimden son derece etkilenmiş görünüyordu, çizdiklerime bakıp çocuksu bir saflıkla acaba bunların Yunanistan'ın Türk hakimiyetinden kurtulmasında bir katkısı olabilir mi diye soruyorlardı".

Stackelberg özellikle insan tipleri ve yer manzaralarından ibaret olan, ayrıca arkeolojik sitler de gösteren etkileyici eserler yayımlamıştır. Yerel kıyafetlerini giyen insan tipleri desenleri içeren ilk (bakır baskı) gravürleri 1825 yılında Roma'da yayınlandı. Bu ilk yayını 1826'da Vassai'deki (Bassae) Apollo tapınağı ile ilgili yayın, 1834'te ise yer manzaraları gravürlerini içeren başka bir yayın izler. Büyük bir ilgiyle karşılanmış olan insan tipleri desenleri, başka gezi kitaplarını dekore etmek üzere kopya edilip bir çok kez yeniden yayınlandı.

Stackelberg 1809 yılında Atina'da bir edebiyat cemiyeti kurmuş olan Danimarkalı Alman ve İngiliz arkeoloji-sever bir sanatçı ve mimar grubunun üyesiydi. Aralarında J. Linckh, J.R. Cockerell, J. Foster, K. Haller von Hallerstein, P. Brönsted, O.M. von Stackelberg v.b. isimlerin bulunduğu bu cemiyet üyeleri arkeolojik araştırma ve kazılar gerçekleştirir. Bu şekilde, keşfettikleri eski çağ heykeltraşlık başyapıtlarını yağmalayıp Avrupa'ya kaçırma ve satma usulüyle Yunanistan'ı antik çağların en görkemli iki yontu takımından mahrum ederler. Sözkonusu eserler Egina adasındaki Athena Aphaia tapınağındaki yontularla Bassai'deki (Vassai) Apollo Epicurius tapınağı yontularıdır.

Grubun tüm üyeleri yazdıkları eserlerde Figaleia'nın Vassai mevkiinde gerçekleştirdikleri faaliyetleri kaydedip kazı safhalarını, geçirdikleri maceraları ve kabartma yontuları keşfetmekteki umulmadık şanslarını, yontuların elde edilmesi için yaptıkları tertipleri, makamlara verdikleri rüşvetleri, pazarlamalarını, yontuların kaçırılmasını, hatta birçoğunun kaçırıldıkları tarihten (1811'in yazı) mezatta satılıp British Museum'a ulaşmalarına dek (1814 ilkbaharı) uğradığı hasarları, sözün kısası herşeyi ayrıntılı biçimde yazarlar.

Sözkonusu eserde, Stackelberg, Apollo Epicurius tapınağı yontularının keşfedilişi, kazıların icrası ve yontuların kaçırılması ile ilgili herşeyi bir yazar ve sanatçı bakış açısından anlatmaktadır. Antik tapınaklarla ilgili tarihsel veriler yanısıra Amazonlar savaşı ve Kentauroslar (Sentorlar) savaşı efsanesi ve kabartma süslemeli değerli taşlar hakkında yazar; ayrıca yunan halk türküleri (eşkıya ve Anadolu rum türküleri) müzik ve sözlerini kaydeder ve çoban hayatıyla kırsal hayat biçiminin övgüsünü kurar. Metnini dayandırdığı belgeler Pausanias, Thukidides, Herodotos, Plinius, Vitruvius, Plutarkos, Diodorus, Callimachus (Kallimakos), Homeros, Vergilius v.b. gibi antik Yunan ve Latin yazarlardan alıntılardır.

Bu büyük boy baskıyı süsleyen üstün kaliteli gravürlerin çizimi Stackelberg tarafından yapılmış olup nakışları I.C. Reinachart, W.F. Gmelin, G.B. Cipriani, L. Moentler, Ang. Testa gibi birçok gravürcünün imzasını taşımakta. Aralarında Stackelberg'in başka kitapları için de çalışmış olan D. Marchetti'nin imzası da bulunmaktadır.

Yazan: İoli Vingopoulou

TRAVELOGUES

GEZGİNLERİN BAKIŞI

Yerler - Anıtlar - İnsanlar

Güneydoğu Avrupa - Doğu Akdeniz

Yunanistan - Anadolu - Güney İtalya

15. yüzyıl - 20. yüzyıl

STACKELBERG, Otto Magnus - Patras

STACKELBERG, Otto Magnus - Rest Images