MORYSON, Fynes
Soylu bir aileden gelen Fynes Moryson (1566-1630) Cambridge'de okuyup daha sonra gine burada profesörlük yapar. 23 yaşındayken bir seyahate çıkıp 4 yıl boyunca Almanya, Flandra, İsviçre, İtalya, Danimarka ve Polonya'yı gezer. 1595'de geri dönüp aynı yıl içinde Kutsal Yerlere, Suriye, Girit ve İstanbul'a gitmek üzere kardeşiyle birlikte yeniden yola çıkar. Bu yolculuk 1597 yılına dek sürer. Antakya'da bulunurlarken kardeşini dizanteriden yitirir.
Daha sonra İrlanda'ya gider, dokuz yıl savaşı ve onu izleyen ihtilal sırasında siyasetle uğraşır. Nihayet 1609 yılında seyahatleri sırasında tuttuğu notları esas alarak latince dilinde ve sadece kendi keyfi için seyahatnamesini kaleme alır. 1617 yılında bu yapıtı kendisi ingilizceye çevirip yayınlar. Metin beş bölümden oluşmakta. İlk üç bölüm gezdiği yerler son iki bölüm ise görmüş olduğu yerlerdeki halkların gelenek ve adetleri hakkındadır. İngiltere ve İrlanda'ya yaptığı gezilerle ilgili bölümler ancak 1903 yılında yayınlanır, nihayet 1907 yılında seyahatlerinin tümü toplu halde kitaplaşır.
Moryson'un kalmış olduğu hanlarla ilgili ve beslenme alışkanlıklarına ilişkin betimlemeler yaşadığı dönem için nadir ve kayda değer niteliktedir. Ancak farklı nedenlerle her ikisine karşı sempati beslemediği Osmanlılar ve İrlandalılarla ilgili gözlemleri güvenilmez ve önyargılı sayılmaktadır. Kraliçe Elisabeth devrinin önemli gezginlerinden biri sayılmakla beraber metni 16. yüzyıl seyahatnamelerinin basmakalıplığından uzaklaşmaz. Geniş bir kültüre sahip olan Moryson bulunduğu mekânda somut öğeler arayıp kaydederek betimlemelerini yapar; basmakalıp baskı unsurları içermeyen kitabı ise 16. yüzyıl çıkışında "saf" bir gezgin tarafından kaleme alınmış bir seyahatname örneğidir.
Yazan: İoli Vingopoulou
