POUQUEVILLE, François-Charles-Hugues-Laurent. Grèce, Paris, Firmin Didot, MDCCCXXXV [=1835].

Fransız asıllı doktor, diplomat, yazar ve coşkulu bir yunan dostu olan François-Charles-Hugues-Laurent Pouqueville (1770-1838) Normandiya'da doğar. Önceleri ruhbani eğitimi görüp diyakoz rütbesini alır, ancak kısa süre sonra, 1794'te, tıp okumak amacıyla Paris'e yerleşir. Orduda sağlık işleri subayı olarak 1798 yılında Napolyon'un Mısır'a yolladığı Bilim Ekibi seferine katılır. Aynı yılın Aralık ayında sağlığı zarar görmüş durumda Avrupa'ya dönerken korsanlar tarafından rehin alınır ve öteki yurttaşlarıyla birlikte Navarin'de terkedilir. Navarin'den Türklerin savaş rehini olarak Peloponez'de Tripoliçe'ye götürülür. Pouqueville 1799 yılının baharına dek Peloponez'de kalır, bundan sonra İstanbul'a Yedikule zindanına getirilip burada öteki Fransızlarla birlikte 25 ay yatar.

1801 yılında Fransa'ya dönüp birkaç yıl sonra üç ciltlik ilk eserini yayınlar. Kendi deyişiyle "Bu ülkeye karşı öncelikle duygusal bir tavırla" yazılmış olan eseri okurlarda büyük bir etki yaratıp hemen başka Avrupa dillerine (altı dile) çevrilir. Esaret yıllarında Pouqueville doktor sıfatıyla halkla temas kurup eski ve modern yunanca dilini öğrenir. Napolyon'a ithaf edilen kitap yazarın Fransa Büyükelçisi olarak (1805-1816) Yanya ve Patras'a (Balya Badra) atanması ve Fransızların Tepedelenli Ali Paşa ile görüşmelerinde başlıca aracı olması için bir itimat mektubu niteliğindedir.

Pouqueville'in Yunanistan'la ikinci uzun süreli teması 1805'ten 1816'ya dek sürer. Beş ciltlik Voyage dans la Grèce (1820-21) başlıklı eseri ve birkaç yıl sonra altı cilt olarak Voyage de la Grèce (1826-27) başlığıyla zenginleştirilmiş halde yayınlanan aynı metin ilerideki gezginler için mutlaka değerli bir rehber oldu. Yazar derinlemesine giden bir düşünür tavrıyla Yunan kültür ve mekânını inceleyip önemle ortaya koyar, ve ülkenin jeomorfolojisi (yerbiçimbilimi) ile ilgili belki de en etraflı olarak yazılmış bir eser miras bırakır. Antik yunan metinlerinde sözügeçen yerleri tam olarak özdeşleştirerek, kilise metropolleri ve osmanlı kazaları hakkında yazarak, savaş olaylarını tarafsız bir biçimde aktararak ve yörelerin ekonomik boyutları hakkında berrak bir tablo çizerek, Pouqueville, Yunanistan anakarasının tarihî çehresinin en derin irdeleyicisi sıfatını haketmiş oldu.

Antik Yunanistan tarihiyle ilgili olan sözkonusu yayın büyük bir başarı görüp almanca ve italyancaya çevrilir, fransızcada üç kez yeniden basılır. Anlatı biçiminde olan metinde Pouqueville mitolojik çağlardan yola çıkıp antik yunan kaynaklarından bildiğimiz savaş olayları, seferler, ve ayrıca tapınma usulleri ve örfler hakkında da birçok ayrıntılı bilgi verir. Tarih çağlarına gelince antik çağlardan helenistik devre kadar uzanan zaman kısmında Pers Savaşları, Perikles devri, felsefe, tiyatro hakkında bölümler okuyoruz. Ayrıca Tesalya, Epir ve Makedonya tarihlerine de yer ayırıyor. Savaş taktikleri, askerî donanım, anıtlar, hatta ev ve mutfak eşyaları, kıyafetler ve saç modelleri, özel yaşam (düğün, doğum adetleri, şölenler), müzik ve dans gibi antik Yunanlıların kültürüyle içiçe olan şeyler hakkında da ilginç bölümler var. Kitabın resimlenmesi L. Dupré, F. Didot, W. Gel, J. Stuart, Ed. Dodwell'den desenler ve Μ.-G.-F.-A. Choiseul-Gouffier ile Expédition Scientifique de Morée kitaplarından temalarla tamamlanıyor.

Yazan: İoli Vingopoulou

TRAVELOGUES

GEZGİNLERİN BAKIŞI

Yerler - Anıtlar - İnsanlar

Güneydoğu Avrupa - Doğu Akdeniz

Yunanistan - Anadolu - Güney İtalya

15. yüzyıl - 20. yüzyıl

Konular (112)