TEXIER, Charles Félix Marie
Fransız asıllı arkeolog ve mimar Charles Félix Marie Texier (1802-1871) 1823 yılında Güzel Sanatlar Fakültesine girer, çok erken bir tarihte ise (1827) Paris'te kamu inşaat işlerinde müfettişlik görevini üstlenir. Fréjus ve Ostia'da arkeolojik kazılar yapar, 1828-29 yıllarında ise Akademi tarafından arkeolojik projelerle görevlendirilir. 1833'te birkaç yıl sürmüş bir tek geziden sonra ilk kez olarak Anadolu (Küçük Asya) şehirleri ve taşrasının coğrafya, tarih ve arkeoloji açısından betimlenmesi adlı yapıtını kaleme alır. Bu eser daha önce yazılmış benzer ve oldukça basit çalışmaların üzerine adeta bir taç gibi konar.
R. Chandler (1765), W.M. Leake (19. y.y. başı) ve Texier'den sonra gezginler gitgide Anadolu'nun uçsuz bucaksız iç kısımlarına doğru girmeye başlarlar. İlk yaklaşımlarında Bithynia (Kocaeli, Adapazarı, Bolu, Bursa vs. yöreler) çevresine açılırlar. Cazibeleri romantik yürüyüşlerden çok arkeolojik eser avıyla ilintili olan daha doğudaki yöreler ise bir yandan son derece zengin Hellenistik ve Roma devri tarihleri öte yandan Mahşerin Yedi Kilisesinin buradaki görkemli konumları ile gezginleri cezbetmekteydi.
Texier 1839 yılında Ermenistan Mezopotamya ve İran'a arkeolojik bir sefere çıkar, bunun ürünüyse 1843-45 yılında yayınlanır. 1840 yılından itibaren Texier Collège de France'da arkeoloji profesörlüğü yapar, 1843'te Cezayir'in kamu yapıları müfettişliğine atanır ve 1855'te Akademi üyeliğine seçilir. Texier Bizans mimarisiyle uğraşmış ilk araştırmacılardan biridir. Sözkonusu yayın, büyük boy ve çarpıcı bir baskıda konuyla ilgili kaynaklara dayalı doğru bilgiler içeren ve zamanı için yenilikçi nitelikte bir kitaptı. Yazar bu kitap için malzemesini Anadolu, Trabzon ve Selânik'e yaptığı üç gezide toplar. Texier'nin 1854'ten 1862'ye dek üzerinde çalıştığı bu malzemeyi görmek ve hakkında tartışmak üzere Rusya, Almanya ve İngiltere'den arkeoloji uzmanları Paris'e gelir.
Kitabın başında Bizans mimarisiyle ilgili özellikle kiliseler, çevrel merkezli binalar, hatta tabyalar hakkında bir giriş yer almakta. Daha sonraki bölümlerde Büyük Konstantin'den önceki devrin mimarisi, Kapadokya'daki yapılar, kiliselerdeki dini törenler, antik tapınakların hristiyan ibadet yerlerine dönüştürülmesi ve mozaik döşemeler gibi konular işlenmekte. Ayrıca Kudüs, Bursa, Trabzon, Suriye'deki hristiyan mimarisi ve Selanik'teki hemen hemen bütün kiliseler (Ayios Yeoryios-Rotonda, Panayia Chalkeon, Aya Sofya, Ayii Apostoli, Achiropiitos, Profitis İlias kiliseleri) hakkında bilgiler ve görünümler yer almakta.
Yazan: İoli Vingopoulou
TEXIER, Charles Félix Marie - Marmara sea / Propontis
TEXIER, Charles Félix Marie - Rest Images
-
St. Sophia's. Thessalonica. Transverse section. Longitudinal section.
-
Temple of Bacchus, Laodicea-Lattakia. Elevation of inner side of columns. Plan.
-
Relifs of gods from Yazilikaya sanctuary near Hattousa (Boǧazkale), capital of the Hittites.
-
Elevation and plan of the monument called “Tomb of Tantalus”.
-
Rock-cut Lycian tombs in Makri (anc. Telmissos, today Telmissos).
-
Tomb of Claudia Regilla. Tomb of Ptolemy in Antifellos (today Kas).
-
Monumentum Ancyranum (Temple of Augustus and Rome in Ancara).
-
Remains of the Seljuk Palace of the Sultans of Rum in Konya.
-
View of Kayseri (Caesarea). Mount Erciyes in the background.
-
View of Kekova (anc. Cyaneai) with the town fortress and Lycian tombs.
-
Portraits of emperors of Trebizond from Hagia Sophia in Trabzon.
-
The church of Saint Anthony, on the the site of Baal's Temple, at Beit Mery, Lebanon
-
Plan of the Temple of Baal, at Cavesus [Beit Mery], in [Lebanon].
-
St. Demetrius, Thessalonica. Transverse section looking east.
-
St. Demetrius, Thessalonica. Transverse section looking west.
-
St. Demetrius, Thessalonica. Details of bay of nave [narthex].
-
St. Demetrius, Thessalonica. Capitals in nave & pilaster capitals.
-
Acheiropoietos church, (Thessaloniki): Transversal section. Longitudinal section.
-
N. E. View of the Church of the Holy Apostles. Thessalonica.
-
S. E. View of the Church of the Holy Apostles. Thessalonica.
-
Church of the Holy Apostles. Thessalonica. Longitudinal section.
-
Church of Panagia Chalkeon (Thessaloniki): West elevation. South elevation.
-
St. Elias. Thessalonica. West elevation. Transverse section.
-
St. Sophia's, Trebizond. Longitudinal section. South elevation.
-
Bodrum Castle, built by the Knights Hospitaller at the port of Bodrum (anc. Halicarnassus).
-
Church of Panagia Chalkeon (Thessaloniki): Longitudinal section. Ground plan.
-
The monument called “Tomb of Midas” in Gordium, Phrygia, possibly a temple of Cybele.