CASTELLAN, Antoine Laurent
Fransız asıllı mimar, ressam ve gravürcü Antoine Laurent Castellan (1772-1838) Valenciennes şehrinde peyzaj resmi öğrenimi görüp İsviçre, İtalya ve Osmanlı İmparatorluğunda seyahat eder. Osmanlı İmparatorluğu sınırları içindeyken güney Yunanistan ve adalarda kısa bir gezinti yapar (Zakinthos/Zante, Kithira /Çuha, Mora, Hydra), İstanbul ve Çanakkale'yi gezer. 18. yüzyıl sonlarında, Sultan III. Selim zamanında, Fransa devletinin Osmanlı İmparatorluğuna karşı yaptığı geniş bir diplomatik açılım kapsamında, gemi tamiri ve limanda inşaat çalışmaları yapmak üzere Osmanlı başkentine yolladığı heyette Castellan çizimci olarak yer alır.
Heyet amaçladığı şeyleri gerçekleştirmez (savaş, salgın, yangınlar ve bir ayaklanma yüzünden şehri terketmek zorunda kalırlar), ancak Castellan izlenimlerini mektuplar biçiminde ve kendi desenlerine dayanan birçok gravür eşliğinde üç ayrı kitapta yayınlar. Ne var ki eseri, kötü bir şans yüzünden, Pouqueville'in kendi eserleriyle çok büyük bir başarı kaydettiği bir sırada yayınlanır. Castellan Güzel Sanatlar Akademisi üyeliğine seçilip yaşamının son yıllarını Akademiye adar. “Moeurs, usages, costumes des Othomans” (1812) başlıklı eseri Lord Byron ve başkaları tarafından özellikle övülür.
Castellan akıllı, nesnel ve de duyarlı bir biçimde Ege adaları, Mora ve Marmara denizi yörelerinin görünümünü kaydedip bakışını her yerin insan geleneklerine de yöneltir. Yunan müziği ve yunan ortodoks kilise sanatına karşı duyarlı olan ilk gezginlerden biridir. Fransız gezginin desenleri metni ile aynı tonda olup nazik anlatış uslubuna eşlik eder. Castellan yazdığı metinde karşılaştığı yeni evreni, kale, şehir, cami, kilise, çeşme, konut, değirmen, antik harabe ve insanları, hiç bir arka düşünce gütmeden betimler.
Sözkonusu kitapta Ege denizinde bazı adalar kısaca betimlenmekte [Kranai, Kea, Yaros, Euboia (Eğriboz), Kalogeros, Psara, Lesvos (Midilli), Bozcaada (Tenedos)] . Çanakkale boğazı, Gelibolu (Kallipoli), Lâpseki (Lampsakos) ve Marmara adası (Prokonnisos) ise daha ayrıntılı olarak betimlenmektedir. Castellan'ın İstanbul'dan seçtiği konular kadar (Beyoğlu /Pera, kayıklar, Rum gemicilerin gelenekleri, Yerebatan sarnıcı, soylu bir Rum kadını, bir osmanlı devlet adamının kabul günü, büyük bir yangın, mezarlıklar, veba salgını, Boğaz'daki saraylar, Türklerin örf ve adetleri vs.) bunları betimleyiş usulu de bu önemli gezginin özel bakışını ortaya koymaktadır.
Yazan: İoli Vingopoulou
CASTELLAN, Antoine Laurent - Istanbul
-
A musician and a woman dancer of the Harem. The lady responsible for keeping order in the Harem.
-
Kizlar Aga, head of the black eunuchs of the imperial Harem. Odalisk of the imperial Harem.
-
Kapi Aga, the head of the white eunuchs of the imperial Harem.
-
An İçoğlan, servant in the imperial Palace, during a writing lesson, with his teacher.
-
Musician of the Imperial Palace. Confectioner of the Sultan's court (Halvaci).
-
A Spahi, member of the Ottoman cavalry corps. A Deli, member of the light cavalry.
-
The Minister of the Exterior (Reis Efendi). A Dragoman of the imperial palace.
-
The Chavush Bashi, head of the ushers of the Imperial palace. An usher of the Imperial palace.
-
A lower-ranking officer of the Janissary corps. A Janissary in ceremonial dress.
-
Ast-chi, a cook. Ast-chi bashi, head cook of the Janissary corps.
-
An officer of the Janissaries. The head of the lower-ranking officers (Bas- Chavus).
-
Frontispiece to the fifth volume of the edition. A scene in a public bath (hamam) of Istanbul.
-
Jewish man from the Ottoman Empire. Armenian man from the Ottoman Empire.
CASTELLAN, Antoine Laurent - Rest Images
-
View of an ancient monument, possibly of Roman or Byzantine aqueduct, at Gelibolu.
-
The remains of the Temple of Priapus at Lampsacus (today Lapseki).
-
The Gazi Yakup Bey Mosque at the main square of Çardak, village near Lapseki.
-
West European travelers are resting at the ruins of an ancient building in Messenia.
-
View of the Castle of Pylos (Niokastro) and Bay of Navarino with Sphacteria island.
-
Fountain and ancient building, perhaps of Roman era, in Pylos.
-
View of the entrance to a certain cave on Cythera, probably the Cave of Houstis, near Diakofti.
-
Plans and section plans of rock-carved mausoleums in Palaiopolis, Cythera.
-
Costumes of Cythera. Orthodox priest is leading a group of women to the church.
-
Ruins of polygonal wall in Epidavros Limira, ancient city in Laconia, north of Monemvasia.
-
Map of the anchorage of Monemvasia and Epidavros Limira, ancient city in Laconia.
-
Greek musician entertaining shepherds and a priest in the Peloponnese.
-
View of Hydra. In the background the Monastery of the Dormition of the Virgin.
-
Frontispiece to the fourth volume of the edition. Mamluk rider.
-
Musical instruments and saddle equipment typical of the Ottoman Empire.
-
Garments and weapons of the members of the Ottoman artillery.
-
Weapons of the Ottoman artillery, drums and other military musical instruments.
-
Frontispiece to the sixth volume of the edition. A woman from Aleppo and a woman from Antioch.
-
A Turkish man wearing a fur coat. A Turkish man wearing a shawl.
-
Ottoman headwear, indicative of social class, profession and/ or ethnic group.
-
Ottoman headwear, indicative of social class, profession and/ or ethnic group.
-
A Turkish man from Acre (today in Israel). A Muslic woman of the desert, of Arabic ethnicity.
-
An Arab from Syria. A Muslim woman of Arabic ethnicity from Egypt.